مرزهای دوستی کجاست؟

مرزهای دوستی کجاست؟
 
نویسنده: سید هادی مدرسی
مترجمان: حمیدرضا شیخی، حمیدرضا آژیر
امام صادق(ع) می فرماید: «دوستی حدّ و مرز دارد»(1).
دوستی مانند هر چیز دیگری در زندگی محدود به حدودی است و اگر از این حدود فراتر رویم به دوستی وفادار نمانده ایم. برای آن که از مرز دوستی خارج نشویم و همچنان نپنداریم که در مرز قرار داریم لازم است درنگی کنیم و مرزهای «اخلاقی» دوستی را روشن سازیم.
این مرزها کدام است؟
امام صادق(ع) می فرماید:« دوستی مرز دارد و کسی که این حدود را رعایت نکند او را به کمال دوستی نسبت ندهید». آنگاه می افزاید:« نخستین مرز دوستی این است که آشکار و نهانتان با دوست یکی باشد»(2). دلیلش آن است که میان دوستان هیچ چیز نباید مانع شود حتی خدایی تن نباید آنان را از همدلی بازدارد. بنابراین میان دوستان چاپلوسی و دروغ و نفاق نیست. دل و زبانشان یکی است. اگر یکی از دیگری لغزش ببیند با کمال ادب به او می گوید و طرف مقابل نیز با کمال ادب آن را می پذیرد.
به همین دلیل ملاحظه می کنیم دوستانی که زیاد به هم نزدیک و با هم یکدلند ناراحتیهای یکدیگر را از خطوط چهره و لرزشهای دل یکدیگر می شناسند. جابر جعفی می گوید: در برابر امام باقر(ع) بی سبب آه کشیدم و احساس ناراحتی و دلگیری کردم. عرض کردم: یابن رسول الله! گاه بدون آن که مصیبتی به من برسد یا بلایی سرم بیاید احساس غم و اندوه می کنم تا جایی که خانواده ام و دوستم آن را در چهره ام می بینند. امام فرمود: درست است جابر! خداوند مؤمنان را از گل بهشت آفریده و از شمیم روح خود در آنها دمیده است. به همین دلیل مؤمنان برادر تنی اند و اگر به یکی از آن ارواح مؤمن- در شهری از شهرها- ناراحتی و اندوهی رسد دیگر ارواح اندوهگین می شوند چون از او هستند».
این است عمق دوستی. تبادل احساسات میان دوستان گاه به حد تبادل احساسی دوقلوها می رسد. معروف است که افراد همزاد چنان از لحاظ احساسی به هم نزدیکند که اگر یکی از آنها گرسنه و یا تشنه شود دیگری نیز احساس گرسنگی و تشنگی می کند. این حالت در بعضی موارد به درجه ای می رسد که اگر یکی از آنها بیمار شود دیگری نیز همان بیماری را می گیرد. 

بهترین روش رفتار با مردم

 بهترین روش رفتار با مردم
 
نویسنده: سید هادی مدرسی
مترجمان: حمیدرضا شیخی، حمیدرضا آژیر
یک بار برای ایراد سخنرانی در یکی از حوزه های علمیه دعوت شده بودم و موضوع سخنرانی من عبارت بود از اهمیت دوستی در زندگی علمای دینی و ضرورت استفاده از فرصت تحصیلی برای ایجاد این دوستیها میان طلاب همدرس. وقتی سخنرانی ام تمام شد و از منبر پایین آمدم جوانی که نشانه های ایمان در چهره اش نمایان بود نزدیک من آمد و پرسید: کوتاهترین راه برای به دست آوردن دوستان بیشتر چیست؟ در آن وقت چون برای ایراد سخنرانی دیگری می بایست بروم فرصت نداشتم که به پرسش او مفصلاً پاسخ دهم. لذا اجمالاً به او گفتم: برای رسیدن به بهترین روش رفتار با مردم این حدیث پیامبرخدا(ص) را نصب العین خود قرار ده:« هیچ یک از شما مؤمن نیست مگر این که برای برادرش آن بخواهد که برای خود می خواهد»(1) و یا :« دست خود را بر سر هرکس که می خواهی بگذار و برای او آن بخواه که برای خود می خواهی».
در این هنگام مشاهده کردم که جوان چشمهای خود را به صورت من دوخته است. فکر نمی کنم که مرا می دید چون به نحو عجیبی در اندیشه کلمات این حدیث شریف فرورفته بود. بعدها فهمیدم که او در به دست آوردن دوست و تأثیر در مردم یکی از موفقترین کسانی شده است که من می شناسم. 

رابطه دوست و تاثیر آن

رابطه دوست و تاثیر آن
خانه و خانواده
مطالعات نشان می‌دهد انسانهایی که ارتباطات سالم و درستی با دیگران دارند ، استرس کمتری را تجربه می‌کنند و شادتر هستند. طبیعتا در هر رابطه صحیح و انسانی رعایت یکسری اصول اولیه ضروری می‌باشد. در اینجا به چند اصل مهم اشاره شده است :
اولین و مهمترین نکته برای یاری کردن دوستان گوش کردن فعالانه است. چیزی که معمولا به سادگی از کنار آن می‌گذریم. گوش کردن فعالانه یعنی تمرکز و توجه به افکار ، صحبت‌ها و احساسات فرد ، بطوری که بتوانیم از دیدگاه او به موضوع نگاه کنیم. در صورتی که ما به جای گوش کردن در این فکر باشیم که چه راه حلی به او پیشنهاد کنیم نمی‌توانیم شنونده خوبی باشیم و از طرف دیگر وقتی او هنوز فرصت فکر کردن به مشکل و بیان کاملا حساساتش را پیدا نکرده نصیحت‌های ما هر چند هم که صادقانه باشد نمی‌تواند موثر واقع گردد.
1- انتظارات واقع گرایانه‌ای از طرف مقابل داشته باشید. هیچ کس دقیقا همان چیزی نیست که خواهان آن هستید. گاه افراد با اعمالشان شما را نا امید می‌کنند. یک رابطه سالم به این معناست که دیگران را به همان صورتی که هستند بپذیرید و قصد تغییر آنها را نداشته باشید.
۲ - با یکدیگر صحبت کنید. گفتگوی سالم یکی از ارکان ارتباط سالم است. بدین معنا که : ـ برای خود وقت بگذارید. ـ شنونده خوبی باشید. وقتی طرف مقابل مشغول صحبت است تنها به صحبتهای او گوش دهید و به پاسخ خودتان نیندیشید. ـ با گوش جان صحبت‌های طرف مقابل را بشنوید. گاه افراد در گفته‌هایشان احساسی را بیان می‌دارند که تنها با گوش شنیده نمی‌شود و بایستی قلب خود را نیز برای آن بکار بگیرند. ـ سوال کنید. اگر احساس می‌کنید نکته‌ای را از گفته‌های طرف مقابل متوجه نشده‌اید از او بخواهید تکرار کند.علاقمندی خود را به شنیدن مطلب نشان دهید. ـ تبادل اطلاعات کنید. مطالعات نشان می‌دهد تبادل اطلاعات برای شروع ارتباط مفید می‌باشد. در بیان خود و اطلاعاتتان راحت باشید ولی متوجه باشید که در آغاز طرف مقابل را با انبوهی از مطالب دچار سردرگمی‌نکنید.یک رابطه سالم، گفتگوی سالم می‌طلبد.
۳ - انعطاف پذیر باشید. بسیاری از ما سعی می‌کنیم افراد و موقعیتها را تابع خواسته‌های خویش سازیم و طبیعی است وقتی آنها به شیوه خود عمل می‌کنند ما آمادگی آن را نداشته و احساس نگرانی، غم و حتی خشم می‌کنیم. در یک رابطه سالم رشد و تغییرات هر یک از طرفین مجاز می‌باشد.
۴ - مراقب و متوجه خود باشید. رضایت خودتان را در یک رابطه نادیده نگیرید. رابطه سالم دوجانبه است و هر دو نفر بایستی از آن احساس رضایت کنند.
۵ - راسخ و ثابت قدم باشید. چنانچه مسئولیتی را می‌پذیرید، آن را بطور کامل به پایان برسانید. در یک رابطه سالم ثبات و مسئولیت پذیری از شرط‌های اساسی به شمار می‌آید.
۶ - به شکلی منصفانه بحث کنید. بسیاری از ارتباطات تعارضاتی را نیز به همراه دارد. این بدان معنا نیست که شما به عقاید یکدیگر احترام نمی‌گذارید بلکه بدین معناست که مسئله‌ای دارید : ـ برای گفتگو و مذاکره درباره مسئله موجود وقت مناسبی را تعیین کنید. توجه داشته باشید که گفتگوهای دشوار را زمانی که خسته یا عصبانی هستید آغاز نکنید. با توافق طرف مقابل زمان مناسبی را برای گفتگو درباره مساله موجود انتخاب کنید. یک رابطه سالم بر مبنای احترام متقابل پایه ریزی شده است. ـ ایراد نگیرید و سرزنش نکنید. به موضوع حمله ببرید نه به شخص. یک گفتگوی ملایم را به شکلی قاطعانه و با گفتن کلمه ” من ” آغاز کنید. چگونگی ناراحتی خود را از مساله بیان نمایید. و هرگز کلمه تو یا شما را به منظورسرزنش و تحقیر طرف مقابل بکار نبرید. در یک ارتباط سالم سرزنش جایی ندارد. ـ به احساسات منفی و غیرقابل کنترل خود اجازه بروز ندهید. به دیگران فرصت دهید درباره خودشان صحبت کنند. یک رابطه سالم به افراد حق بیان می‌دهد. ـ از موضوع بحث خارج نشوید. حول یک موضوع مشخص بحث و گفتگو کنید و هر موضوعی که شما را آزرده ساخته و ارتباطی با موضوع فعلی ندارد پیش نکشید. یک رابطه سالم اشتباهات را می‌پذیرد. ـ با مفروضات خود نتیجه گیری نکنید. وقتی با کسی صمیمی‌می‌شوید هرگز بر پایه فرضیات خود نتیجه گیری نکنید. شما احساسات و افکار طرف مقابل را بخوبی نمیشناسید. یک رابطه سالم همه جوانب را می‌سنجد. ـ اگر احساس کردید به کمک فرد دیگری احتیاج دارید از وی کمک بگیرید. در صورتی که نتوانستید مسائل خود را با طرف مقابل به شیوه‌ای صحیح حل نمایید حتما از فردی مثل مشاور، والدین، افراد با تجربه دیگر و افراد قابل اعتماد کمک بخواهید. یک رابطه سالم از تقاضای کمک نمی‌هراسد. ـ بخاطر بسپارید همیشه پایان گفتگوها حل کامل مسئله نیست. خود را برای پایان ناموفق و یا بینابین آماده کنید. یک رابطه سالم پیروی کورکورانه ویا توافق کامل را طلب نمی‌کند. ـ نسبت به دیگران خرده گیر نباشید. البته شما نمی‌توانید هر چیز و هر کس را بپذیرید ولی در عین حال خرده گیر هم نباشید. این کار از انرژی‌های شما می‌کاهد. مطالعات نشان می‌دهد هر چه بیشتر خوبی‌های دیگران را ببینید و کشف کنید، روابط بهتری برقرار خواهید نمود. رابطه سالم با سوء تفاهم و زخمهای گذشته ارتباطی ندارد. ـ بخاطر بسپارید هدف از گفتگو، پیروز شدن هر دو نفر است. ارتباط سالم بر مبنای برنده و بازنده استوار نیست. یک رابطه سالم دارای دو برنده است که هر یک با کمک دیگری به دنبال پاسخ مسئله می‌گردد. ـ شما قادرید ارتباط خود را قطع کنید. شما می‌توانید خود را از یک رابطه بیرون کشیده و به ارتباط خود پایان دهید. مطالعات نشان می‌دهد اگر چه در یک ارتباط موثر وفاداری اصل مهمی‌است اما یک ارتباط سالم به اکنون می‌اندیشد نه امیدواری نسبت به یک ایده‌آل احتمالی در آینده.
۷ - محبت و صمیمیت خود را نشان دهید. صمیمیت نقش بسیار مهمی‌در ارتباطات بین فردی دارد. یک رابطه سالم احساسات صمیمانه و دوستانه را می‌طلبد.
۸ - تعادل زندگی خود را حفظ کنید. در همه امور تعادل خود را حفظ کنید و به هر یک از افراد و مسایل زندگی خود سهم مناسبی را اختصاص دهید. یک رابطه سالم وابستگی شدید و عادت گونه را نمی‌پذیرد.
۹- به خود فرصت دهید. دوست شدن و ایجاد یک رابطه سالم یکباره اتفاق نمیافتد. بخصوص وقتی در محیطی جدید مثل دانشگاه و خوابگاه قرار می‌گیرید. نزدیک شدن به افراد جدید کمی‌دشوار به نظر می‌رسد. ولی بخاطر بسپارید آشنا شدن با افراد کمی‌طول می‌کشد. ایجاد یک رابطه سالم نیاز به زمان دارد.
۱۰ - خودتان باشید. اگر بتوانید در برخوردهایتان خودتان باشید و نقش بازی نکنید بسیار دلچسب تر و مقبول تر خواهید بود. چنانچه خود را زیر نقاب پنهان کنید بالاخره دیر یا زود خود واقعی تان آشکار خواهد شد و به روابط شما لطمه خواهد زد. یک رابطه سالم با انسانهای واقعی ساخته می‌شود نه با تصورات. خنده و سلامتی تحقیقات نشان داده‌اند که خنده نه تنها سبب نشاط افراد می‌شود بلکه سلامت آنها را نیز تضمین می‌کند. خنده سیستم ایمنی بدن را مقاوم ساخته و توانایی بدن را در مبارزه با عفونت افزایش می‌دهد. از طرفی باعث کاهش سطح هورمون‌های استرس زا شده و از تاثیر گذاری آنها بر روی سیستم ایمنی بدن جلوگیری می‌کند. خنده باعث افزایش ترشح اندورفین از مغز می‌شود، ماده‌ای که نقش تسکین دهنده را در دردها و رنج‌های ما دارد. ترشح اندورفین علاوهبر افزایش توان ما در برابر مقاومت در مواجهه با استرس‌ها و ناراحتی‌ها موجب افزایش بازدهی سیستم تنفسی ما می‌شود و تاثیر آن درست مثل زمانی است که به ورزش دو پرداخته‌ایم. هنر شاد بودن مستلزم توانایی خندیدن به مشکلات در کوتاهترین زمان ممکن پس از وقوع آنهاست اگر دقت کنید می‌بینید که کودکان بطور طبیعی و بدون توجه به اطراف و یا احساس خجالت تقریبا به همه چیز می‌خندند گویی می‌دانند که خندیدن آنها را سالم و متعادل نگه می‌دارد.
برای شاد بودن باید بر افکار شاد متمرکز شویم. هر چند ما غالبا برعکس عمل می‌کنیم، یعنی تعریفها وتمجیدها را ناشنیده می‌گیریم و حرفهای نا خوشایند را مدتها در ذهن نگه می‌داریم. لازمه شاد زیستن جستجوی زیباییها و خوبی‌هاست. یکی زیبایی منظره را می‌بیند و دیگری کثیفی پنجره را. گاهی می‌توانیم در مواجهه با استرس‌های محیطی با رفتارهایی مانند صحبت‌های خنده دار علاوه بر کاهش استرس، محیط را برای بررسی مشکل واقعی و پیدا کردن راه حل مهیا کنیم. راه دیگر این است که سعی کنیم همیشه لبخند به لب داشته باشیم، هر چند طرف مقابل ما اخمو باشد ! شما برای شاد زیستن چه می‌کنید‌‌؟ چگونه دوستان خود را یاری کنیم‌‌؟
دوستان در مواجهه با مشکلات یکدیگر غالبا به یاری هم می‌شتابند. شما تا چه حد در کمک به دوستانتان موفق بوده‌اید؟ چه عواملی در این زمینه موثر است؟ اولین و مهمترین نکته برای یاری کردن دوستان گوش کردن فعالانه است. چیزی که معمولا به سادگی از کنار آن می‌گذریم. گوش کردن فعالانه یعنی تمرکز و توجه به افکار، صحبت‌ها و احساسات فرد، بطوری که بتوانیم از دیدگاه او به موضوع نگاه کنیم. در صورتی که ما به جای گوش کردن در این فکر باشیم که چه راه حلی به او پیشنهاد کنیم نمی‌توانیم شنونده خوبی باشیم و از طرف دیگر وقتی او هنوز فرصت فکر کردن به مشکل و بیان کاملاحساساتش را پیدا نکرده نصیحت‌های ما هر چند هم که صادقانه باشد نمی‌تواند موثر واقع گردد. شاید فکر کنید گوش کردن کاری انفعالی و بی اهمیت است. اما باید گفت که ما با گوش دادن صمیمانه با فرد مقابل ارتباط برقرار می‌کنیم. برای این منظور بهتر است مستقیما به او نگاه کنیم. در صورت لزوم از او توضیح بیشتری بخواهیم. گاهی گفته‌های او را خلاصه و به او منعکس کنیم تا هر دو مطمئن شویم که موضوع را درست فهمیده‌ایم و یا با پرسیدن سوال به او کمک کنیم تا به صحبتهایش بیشتر دقت نماید.