بهداشت و تنظیم خانواده
کتاب بهداشت و تنظیم خانواده مجموعهِ چهار گفتار از آیت الله شهید دکتر بهشتى است که در بهار سال1351 در جلسات انجمن اسلامى پزشکان با عنوان «بهداشت و تنظیم خانواده از نظر اسلام» ایراد شده است. سابقهِ طرح بحث به اندکى پیش از آن جلسات بازمى‌گردد. در اوایل دههِ پنجاه سازمان بهداشت جهانى تصمیم گرفت کنفرانسى را در رباط، پایتخت کشور مراکش، برگزار کند و دیدگاه اندیشمندان مسلمان را در زمینهِ تنظیم خانواده به دست آورد. بدین منظور از صاحب‌نظران 22 کشور مسلمان دعوت کرد تا مقالاتى در این زمینه ارائه دهند. در میان دانشمندان شیعى از دکتر بهشتى نیز خواسته شد تا به یکى از موضوعات مورد بحث کنفرانس بپردازد. ایشان موضوع نازا کردن و سقط جنین را در فقه اسلامى و بویژه فقه شیعه انتخاب کرد و مورد بحث و بررسى قرار داد و صورت مکتوب آن را با عنوان: «حکم الاجهاض و التعقیم فى الشریعهِ الاسلامیهِ» ارسال کرد. ایشان معتقد بود که بحث پیشگیرى تا حد مطلوبى مورد توجه قرار گرفته و در میان فقهاى اسلامى تحت عنوان عزل از آن بحث شده است، اما بحث نازا کردن و سقط جنین نیازمند بررسى جدى‌ترى است، لذا این بحث را ادامه داد. پس از آن فرصتى فراهم شد تا ایشان بتواند در داخل ایران، در محفلى علمی، زاویه‌هاى مختلف این بحث را بکاود؛ در جمعى که از زبده‌ترین محققان کشور با تخصصهاى مختلف در آن حضور داشتند. حاصل این بحثها نوارهایى بود که پیاده شده و به صورت کتاب درآمده است. بى‌گمان بحث تنظیم خانواده متضمن تأکید بر رعایت مصالح خانواده و پیش‌بینى مشکلات کثرت عائله از جنبه‌هاى اقتصادی، تربیتى و اجتماعى است. دانش بهداشت و تنظیم خانواده براى توالد و تناسل، رعایت فاصله میان زایمانها، و درمان کودک و مادر، نظمى را پیشنهاد مى‌کند و معتقد است براى هر خانواده رعایت تناسب معیشت با تعداد عائله ضرورى است. مهمترین فراز بحث دکتر بهشتی، که در عین حال طولانى‌ترین قسمت را تشکیل مى‌دهد، بحث سقط جنین است؛ زیرا از نظر اکثر متفکران و اندیشمندان مسلمان، و همچنین صاحب‌نظرانى که در این بحث علمى حضور داشته‌اند، تنظیم خانواده و روشهاى پیشگیرى چون عزل و مانند آن بدون اشکال است، اما نسبت به سقط جنین بحث و تردید وجود دارد. مهمترین نگرانى در نظر این گروه شائبه قتل نفس است. براى همین است که دکتر بهشتى تلاش مى‌کند تا توضیح دهد طبق مبانى فقهی، جنین پیش از چهار ماهگى موجود انسانى نیست، لذا سقط جنین در چنین حالتى قتل نفس نیست. مهمترین دلیل ایشان در این زمینه روایاتى است که در بخش دیات آمده و جنین را پیش از نفخهِ روح، انسان تلقى نمى‌کند و دیهِ کامل براى آن قائل نیست. ایشان خود را در این میدان تنها نمى‌انگارد و به آراى کسانى چون محقق حلى در شرایع الاسلام و نجفى در جواهر الکلام استشهاد، و گاه استناد، مى‌کند. یکى از نکات جالب توجه و خواندنى این کتاب مباحث و نقدهایى است که از سوى اندیشمندانى همچون استاد شهید آیت الله مرتضى مطهرى و علامه فقید آیت الله محمد تقى جعفرى و شادروان دکتر کاظم سامى طرح مى‌شود، که به نوبهِ خود بر ارزش کتاب حاضر مى‌افزاید. گرچه قالب بحثهاى موجود در این کتاب به شکل سخنرانى است، اما آن بحثها چنان با طراوت، در محیطى باز و با سعهِ صدر طرح شده که جلسات را به میزگردى گرم و گیرا تبدیل کرده است. استاد مطهرى با تنظیم خانواده و ضرورتهاى آن با دکتر بهشتى همراهى مى‌کند و قبول دارد که پیش از انعقاد نطفه همه کار براى مانع شدن آن مى‌توان انجام داد، اما اعتقاد دارد عمل سقط جنین خالى از اشکال نیست. سپس استاد جعفرى به میدان مى‌آید. نکتهِ مهم ایشان در نقد سخنان دکتر بهشتى این است که از همان زاویهِ روایتى و فقهى به نقد نظریهِ حلیت سقط جنین مى‌پردازد. استاد جعفری، برخلاف استاد مطهری، براى استنباط حکم حرمت به استشمام فقها (نه استحسان، که دکتر بهشتى نسبت به آن اشکال دارد) استناد مى‌کند؛ یعنى فضا و جو فقها را حول دو روایت مورد بررسى قرار مى‌دهد و مى‌خواهد استنباط کند که این عمل نه تنها کفاره و دیه دارد، بلکه حرمت هم دارد؛ آنگاه از تعبیر «جنایت» در اسقاط جنین در کلمات فقها براى دلیل حرمت سود مى‌جوید. دکتر بهشتى به اشکالات و شبهات پاسخ مى‌دهد و با متانت همیشگى اصول و مبانى خود را یادآور مى‌شود. در آغاز تأکید مى‌کند این اشکالات به نظریهِ ایشان آسیبى نمى‌رساند و سقط جنین پیش از ولوج روح، قتل انسان به حساب نمى‌آید و اگر میان زن و مرد توافق حاصل شد حرمت ندارد. اما با این همه یادآور مى‌شود که مطالبش فتوا نیست و این بحثها جنبهِ راهبرد عملى ندارد، و مى‌افزاید که باید روى این مسئله بیش از این مطالعه و بررسى کرد تا بتوانیم وضع خودمان را در برابر این ادله مشخص کنیم، و از یاد نبریم که گرایش به احتیاط امرى است و بحث علمى و تحقیق، مسئله دیگرى است. به منظور تکمیل دیدگاهها، در کنار سخنان دکتر بهشتى نقطه نظرات دیگر حاضران و سخنرانان در آن جلسات را نیز در این کتاب آمده است، به گونه‌اى که خوانندگان با مطالعهِ این اثر با دیدگاههاى مختلفى در مورد کنترل جمعیت مواجه خواهند شد که صاحبان آنها سعى داشته‌اند هر یک را به اندیشهِ دینى مستند یا منسوب سازند. همچنین، جهت استفادهِ بیشتر، مقالهِ ارسالى دکتر بهشتى به کنگرهِ «الاسلام و تنظیم الاسرهِ» که به زبان عربى نگارش یافته و تقریباً همین محتوا را به زبانى فنى بیان کرده، به همراه ترجمهِ آن پیوست کتاب حاضر شده است. افزون بر موضوعات مطرح شده،— مانند ضرورت کنترل موالید در جامعهِ اسلامی، استفاده از عوامل پیشگیرى از نظر اسلام، مسئله تعقیم و نازا کردن طبى زن و مرد از نظر اسلام و سقط جنین در مراحل گوناگون رشد آن از نظر اسلام،— شیوهِ استدلال و استنباط فقهى دکتر بهشتى در برخورد با مسائل روز، جایگاه نظرات کارشناسى در آن، دقت نظر و موشکافى مطالب از سوى شرکت کنندگان در بحث نیز در خور تأمل بسیار است. افزون بر این، انتشار این گونه مباحث مى‌تواند به لحاظ تاریخى نیز مفید باشد، چرا که نمایانگر بستر فکرى نهضت مردم مسلمان این مرز و بوم است که به انقلاب شکوهمند سال1357 انجامید، و نیز حاکى از بضاعت فرهنگى آن است.
روزنامه رسالت
بهترین زمان باروری!؟
تخمک‌گذاری چیست؟
تخمک‌گذاری به زمانی گفته میشود که یک تخمک (یا در برخی موارد نادر بطور طبیعی بیشتر از یک تخمک) از تخمدان آزاد میشود و این زمان را “دوره باروری” در سیکل قاعدگی می‌نامند.
هر ماه، یک تخمک در درون تخمدان شما به بلوغ می‌رسد. هنگامی که اندازه آن به حد معینی رسید، تخمک از تخمدان آزاد شده و درونِ لوله‌های فالوپ، به طرف رحم حرکت میکند. اینکه در هر بار، کدام تخمدان یک تخمک آزاد میکند، نسبتا نامشخص است. آنچه مشخص است این است که وظیفه تخمک‌گذاری در سیکلهای قاعدگی به صورت منظم و یکی در میان، بین تخمدانها تقسیم نمیشود.
چگونه بهترین زمان باروری، با تخمک‌گذاری مشخص میشود؟
برای اینکه بهترین نتیجه را بگیرید و حامله شوید، باید در مدت یک تا دو روز پیش از تخمک‌گذاری تا ۲۴ ساعت پس از آن، آمیزش داشته باشید. دلیل این امر آن است که اسپرمها می‌توانند دو تا سه روز زنده بمانند، اما تخمک نمی‌تواند بیشتر از ۲۴ ساعت پس از تخمک‌گذاری به حیات خود ادامه دهد مگر اینکه لقاح صورت پذیرد.
اگر در حوالی زمان تخمک‌گذاری آمیزش داشته باشید، احتمال حامله شدن شما افزایش می‌یابد و شما می‌توانید خوشحال باشید، زیرا شانس با شما همراه است: در زوجهای معمولی که می‌توانند به صورت طبیعی بچه‌دار شوند، در هر دوره ۲۰% احتمال بارداری وجود دارد. حدودا ۸۵% از خانمهایی که بدون استفاده از یکی از روشهای جلوگیری از بارداری آمیزش دارند، ظرف یکسال حامله میشوند. شما می‌توانید با تعیین زمان دقیق تخمک‌گذاری، همچنین با افزایش آگاهی خود در مورد تغییرات هورمونی و فیزیکی که در هر ماه در بدن شما رخ می‌دهد، احتمال حامله شدن خود را افزایش دهید. همچنین شما می‌توانید از این اطلاعات استفاده کرده و با خودداری از آمیزش در نزدیکی زمان تخمک‌گذاری، از بارداری جلوگیری کنید. البته توجه داشته باشید که این روش، بهترین روش جلوگیری از بارداری نیست و استفاده از آن ممکن است موفقیت آمیز نباشد.
چگونه می‌توانم زمان تخمک‌گذاری و حداکثر آمادگی برای بارداری را تشخیص دهم؟
زمانی را که دوره پریود بعدی شما آغاز میشود در نظر بگیرید، سپس ۱۲ تا ۱۶ روز از آن کم کنید. این چند روز، همان محدوده زمانی است که احتمال تخمک‌گذاری شما در آن بسیار زیاد است. برای خانمهایی که یک دوره کامل آنها ۲۸ روز طول می‌کشد، چهاردهمین روز معمول روز تخمک‌گذاری است. برای استفاده از این روش، شما باید بدانید که دوره کامل شما معمول چند روز طول می‌کشد.
با این حال، بهترین روش برای تعیین زمانی که احتمال باروری شما در آن حداکثر است این است که به وضعیت بدنی خود توجه کنید و روش تشخیص نشانه‌های تخمک‌گذاری را فرا بگیرید.
تغییر در ترشحات دهانه رحم:
هر چقدر روزهای بیشتری از دوره شما بگذرد، حجم این ترشحات افزایش پیدا کرده و بافت آنها نیز تغییر میکند. این تغییرات، بیانگر افزایش سطح هورمون استروژن در بدن شما است. هنگامی که این ترشحات شفاف، لیز و چسبنده باشد، احتمال باردار شدن شما به حداکثر می‌رسد. به نظر بسیاری از خانمها، ترشحات در این دوره مانند سفیده تخم مرغ است.
این ترشحات در حالت طبیعی به عنوان یک سد محافظ عمل می‌کنند، اما در زمان اوج توانایی باردار شدن در شما، این ترشحات به اسپرم اجازه می‌دهند تا از مجرای رحم عبور کرده و به سمت رحم بروند، سپس به طرف لوله‌های فالوپ حرکت کنند تا با تخمک شما برخورد نمایند.
افزایش دمای بدن:
پس از تخمک‌گذاری، دمای بدن شما ممکن است بین ۰.۴ تا ۱.۰ درجه افزایش پیدا کند. شما این تغییر را احساس نخواهید کرد، اما می‌توانید با استفاده از یک دماسنج، “دمای پایه بدن” یا BBT خود را اندازه‌گیری کنید. دمای پایه بدن یعنی دمای بدن در هنگام صبح و پس از بیدار شدن از خواب، پیش از آنکه هرگونه فعالیتی انجام دهید. این افزایش دما بیانگر آن است که تخمک‌گذاری در بدن شما انجام شده است، زیرا آزاد شدن یک تخمک منجر به تحریک و افزایش تولید هورمون پروژسترون می‌گردد، که دمای بدن را افزایش می‌دهد.
زمان حداکثر توانایی شما برای باردار شدن، دو تا سه روز پیش از این است که دمای بدن شما افزایش پیدا کند. برخی از متخصصان بر این باورند که ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از مشاهده اولیه افزایش دما نیز شما شانس باردار شدن را دارید، اما اکثر آنها اذعان می‌کنند که این زمان برای حامله شدن خیلی دیر است.
پس از تخمک‌گذاری، یک تا دو روز طول می‌کشد تا سطح هورمون پروژسترون به حدی برسد که دمای بدن شما را افزایش بدهد. اما از آنجا که تخمک تنها حداکثر ۲۴ ساعت می‌تواند زنده بماند، هنگامی که دمای بدن افزایش پیدا میکند، دیگر برای باردار شدن خیلی دیر شده است،. به همین دلیل، متخصصان توصیه می‌کنند که دمای بدن خود را برای چند ماه دقیقا زیر نظر گرفته و نموداری برای آن طراحی کنید تا بتوانید الگوی افزایش دما را تشخیص داده و زمان احتمالی تخمک‌گذاری خود را مشخص کنید. در این صورت می‌توانید به گونه ای برنامه ریزی کنید که دو تا سه روز پیش از موعد افزایش دمای بدن خود، آمیزش داشته باشید.
درد در ناحیه پایین شکم:
حدودا ۲۰% از خانمها می‌توانند تخمک‌گذاری و فعالیت مربوط به آن را احساس کنند، که نشانه‌های آن می‌تواند از درد ملایم تا تیر کشیدن‌های شدید و ناگهانی باشد. این حالت، که به آن میتل اشمرز mittelschmerz گفته میشود، ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد.
تستهای پیش بینی کننده تخمک‌گذاری چگونه کار می‌کنند؟
این تستها که در داروخانه ها یا فروشگاههای دیگر موجود بوده و بدون نسخه نیز به فروش می‌رسند، افزایش هورمون LH را، که دقیقا قبل از تخمک‌گذاری رخ می‌دهد، در ادرار شما تشخیص می‌دهند. استفاده از این تستها ساده‌تر بوده و نتایج آنها نیز دقیق‌تر از دماسنجهای BBT است و می‌توانند تخمک‌گذاری را ۱۲ تا ۳۶ ساعت زودتر تشخیص داده و احتمال بارور شدن شما را در همان ماه اولی که از این تستها استفاده می‌کنید به حداکثر برسانند.
اما این دستگاهها خالی از اشتباه نیز نیستند. در مواردی نادر، آنها وجود LH را ثبت می‌کنند. در واقع پاسخی که دستگاه به شما می‌دهد، یک جواب “مثبت” یا “منفی” است، نه یک عدد. به این ترتیب نمی‌توان تضمین کرد که در صورت مثبت بودن پاسخ، حتما تخمک‌گذاری انجام خواهد شد؛ در واقع میزان هورمون LH می‌تواند با یا بدون آزاد شدن تخمک، افزایش پیدا کند. همچنین ممکن است افزایش میزان این هورمون به صورت کاذب نیز اتفاق بیفتد، که دوباره سطح آن کاهش یافته و پس از آن کمی مانده به تخمک‌گذاری مجددا افزایش پیدا میکند.
برای به دست آوردن حداکثر دقت، راهنما و دستورالعمل تست را به دقت مطالعه و پیگیری کنید. با این حال، اگر راهنمای تست به شما می‌گوید که اولین ادرار خود در طول روز را تست کنید، ممکن است بهتر باشد که دومین ادرار خود را تست کنید. ادرار شما در طول شب غلیظ میشود، که در نتیجه ممکن است نتیجه تست “مثبت” ولی “کاذب” باشد.
دوره شما از اولین روزی که پریود آغاز میشود، محاسبه می‌گردد. در صورتی که دوره شما ۲۸ روزه باشد، تست را از روز یازدهم آغاز کرده و به مدت ۶ روز ادامه دهید؛ یا تست را به تعداد روزهایی که شرکت تولید کننده دستگاه توصیه کرده است، ادامه دهید. در صورتی که دوره شما بین ۲۷ تا ۳۴ روز است، روز تخمک‌گذاری شما ممکن است بین روزهای سیزدهم تا بیستم باشد. تست را از روز یازهم آغاز کرده و تا روز بیستم ادامه دهید. در صورتی که دوره شما نامنظم است، ممکن است به این نتیجه برسید که استفاده از این تست نمی‌تواند آزمون مناسبی برای تشخیص زمان تخمک‌گذاری در شما باشد.
منبع: پزشکان یدون مرز
جنسیت جنین چگونه شکل می‌گیرد؟
«دختر و پسر ندارد. مهم این است که فرزند سالم باشد.» این جمله کلیشه‌ای را بارها و بارها شنیده‌ایم.
اما واقعیت آن است که اعماق دل افراد معمولا چیز دیگری می‌گوید. به واقع انسان موجودی انتخابگر است و آرزوی دیرینه‌اش این بوده که جنسیت فرزندش را خودش تعیین کند و به اصطلاح جنسش جور باشد. این روزها بحث تعیین جنسیت جنین به موضوع داغی تبدیل شده که خیلی از همسران حتی در جوامع پیشرفته و تحصیلکرده‌ها به دنبال آنند. اما آیا واقعا می‌توانیم جنس فرزندمان را خود انتخاب کنیم؟
تلاش برای انتخاب جنسیت فرزند از گذشته‌های دور وجود داشته است. بسیاری از توصیه‌های افسانه‌ای که برای پسردار شدن پادشاهان ساخته شده بود، هنوز هم در میان مردم رواج دارد. در تفکرات سنتی و قدیمی بیشتر انگشت اتهام جنسیت کودک، متوجه زن بود. دلیل آن هم این بود که هنوز مردم نمی‌دانستند دختر یا پسر بودن فرزند را سلول‌های جنسی مرد تعیین می‌کنند، اما امروزه با رشد علم، رویه عوض شده است. به جرات می‌توان گفت بزرگ‌ترین تغییر ذهنیت بشر در خصوص جنسیت فرزند این است که امروزه در بسیاری از نقاط دنیا تمایل برای داشتن فرزند دختر بر پسر پیشی می‌گیرد. انگار با پیشرفت علم و فناوری، آرزوهای ما آدم‌ها هم رشد میکند و بزرگ‌تر میشود. راستی اگر انتخاب جنسیت فرزند آسان بود چند درصد افراد دختر یا پسر بودن کودکشان را انتخاب می‌کردند؟
سال‌هاست که دانشمندان اعلام کرده‌اند هریک از والدین نیمی از آرایش ژنتیکی کودکشان را تامین می‌کنند. در خصوص تعیین جنسیت نیز این مساله صادق است، به نحوی که از دو کروموزم جنسی که هر فرد در سلول‌هایش دارد، یکی از پدر و یکی نیز از سوی سلول جنسی مادر تامین شده است. در واقع مادر از نظر جنسی دارای فرمولXX است و تنها قادر است که برای تامین کروموزم جنسی فرزندش یک کروموزمX به او بدهد. اما سلول‌های جنسی مردانه دارای دو نوع هستند. نیمی از آنها حاوی کروموزم جنسیY و نیمی دیگر حاویX است. بنابراین بسته به اینکه کدام نوع اسپرم (حاویX یاY) با تخمک که حاویX است ترکیب شود، جنس جنین مشخص میشود. اگر اسپرم حاوی کروموزمY موفق به نفوذ در تخمک شود، جنین پسر خواهد بود و اگر اسپرم حاویX به تخمک وارد شود جنین دختر خواهد بود. در واقع تمام روشهای توصیه شده برای انتخاب جنسیت فرزند، چنانچه کارایی داشته باشند پیش از وقوع حاملگی موثرند. حتی پس از چند ثانیه از لقاح دیگر نمی‌توان جنسیت جنین را تغییر داد، زیرا بلافاصله پس از ورود اولین اسپرم به تخمک، غشایی محکم در اطراف آن ایجاد میشود که اجازه ورود اسپرم دیگری را نمی‌دهد.
دختر و پسرویژگی‌های متفاوت دارند
یکی از مسائل مهمی که سبب تعیین جنسیت جنین میشود، ویژگیهای متفاوت اسپرم‌هاست. به عبارت دیگر اسپرم‌های حاویX که باعث دختر شدن جنین میشوند از نظر سرعت حرکت، محیط مناسب زندگی، طول عمر و... با اسپرم‌های حاویY که پسر بودن جنین را سبب میشوند، متفاوتند. این تفاوت‌ها در کنار تفاوت‌هایی که در غشای تخمک و شرایط محیطی رحم و بسیاری از فاکتورهای شناخته‌شده و ناشناخته دیگر وجود دارد، جنسیت جنین را رقم می‌زند.
محققان دریافته‌اند اسپرم‌هایی که حاویX هستند، کمی از اسپرم‌هایY بزرگ‌ترند. بنابراین اسپرم‌های X به سبب حجیم بودن، حرکت کندتری دارند. اما از سویی دیگر میزانPH محیط داخلی رحم نیز بر طول عمر اسپرمها اثر می‌گذارد. اسپرم‌هایY در محیط رحم که به طور نرمال کمی حالت اسیدی دارد دوام کمتری دارند. در عوض اسپرم‌های مولد دختر در محیط اسیدی طول عمر بیشتری دارند. اما آیا می‌توان از این ویژگی‌ها برای انتخاب جنسیت جنین بهره گرفت؟
روشهای تجربی: بیم‌ها و امیدها
ویژگیهای متفاوت اسپرمها برای ادامه حیات سبب شده است برخی دانشمندان علوم طب و فیزیولوژی با تکیه بر تجربیات علمی خود توصیه‌هایی برای پسردار شدن یا دختردار شدن داشته باشند.
دکتر لاندروم شتلز، برای اولین بار با انتشار یک کتاب روشهای خاصی را برای انتخاب جنسیت جنین ارائه کرد و پس از آن پزشکان زیادی از این روش‌ها برای زوجهای راغب بهره گرفتند.
به اعتقاد دکتر شتلز، زمان تخمک‌گذاری مادر و وقوع عمل لقاح نقش مهمی را در تعیین جنسیت فرزند ایفا میکند. در واقع روشهای دکتر شتلز بر پایه تخمین زمان تخمک‌گذاری مادر بنا شده است. او معتقد است اگر لقاح در فاصله کمتر از 12 ساعت از زمان تخمک‌گذاری به وقوع بپیوندد، احتمال پسردار شدن بیشتر است. اما به سب دوام کمتر اسپرم‌هایY دار در محیط رحم که به طور طبیعی اسیدی است، لقاح پس از زمانی بیش از یک روز از تخمک‌گذاری مادر، احتمال دختردار شدن را بیشتر خواهد کرد. اما آنچه اهمیت دارد، دانستن زمان تخمک‌گذاری است که کار ساده‌ای نیست.
از نظر بیولوژی زمان تخمک‌گذاری هر زنی به ویژگیهای ژنتیکی و نیز اکتسابی وی بستگی دارد و اگرچه طبق یک اصل کلی فیزیولوژیک تخمک‌گذاری در نیمه سیکل قاعدگی (تقریبا 13 تا 15روز پس از اولین روز آخرین قاعدگی) رخ می‌دهد، اما زمان دقیق آن مشخص نیست و تنها با مونیتورینگ دقیق توسط دستگاه اولترا سوند قابل تشخیص است. با این حال پزشکان معتقدند هنگام تخمک‌گذاری دمای بدن زن اندکی بالا می‌رود و با استفاده از این شاهد می‌توان زمان آن را تخمین زد. برای این کار زن باید هر روز دمای بدن خود را بگیرد و آن را یادداشت کند. روزی که دمای بدن وی نیم تا یک درجه زیاد شود، روز تخمک‌گذاری وی خواهد بود.
با این تفاصیل نمی‌توان دقت، خطاهای دید فرد و خطای ابزار سنجش دما را در این روش نادیده گرفت.
رژیم‌های غذایی پیش از حاملگی
یکی از روشهای پرطرفدار که امروزه به شکلی رایج برای انتخاب جنسیت فرزند تجویز میشود، رژیم‌های غذایی خاص است که باید توسط مادر رعایت شود. رعایت رژیم‌های غذایی خاص از سوی مادر باعث تغییر میزان اسیدیته(PH) محیط داخلی رحم میشود و این مساله می‌تواند در بقا و فعالیت اسپرم‌هایX وY اثرگذار باشد. با این تفاصیل مصرف برخی غذاها که سبب اسیدی شدن محیط داخلی رحم میشود، می‌تواند باعث بقا و فعالیت بیشتر اسپرم‌های حاویX شود و احتمال دختر بودن جنین افزایش یابد. غذاهای حاوی کلسیم و منیزیم مانند شیر و سایر لبنیات، ماهی، میگو، سبزیجات تازه مثل کرفس، پیاز و اسفناج، شکلات، کاکائو، غذاهای شیرین و حذف نمک از غذا و... می‌توانند احتمال دختردار شدن جنین را زیاد کنند.
از طرفی قلیایی شدن محیط رحم باعث دوام و فعالیت بیشتر اسپرم‌هایY و در نتیجه پسردار شدن میشود و شاید با مصرف غذاهایی که حاوی میزان سدیم و پتاسیم بیشتری هستند مثل غذاهای نمکین، دانه‌های روغنی، کره، گوشت قرمز و حذف شیر و لبنیات از رژیم غذایی و... بتوان به این هدف رسید.
آنچه در این میان اهمیت دارد، آن است که این رژیم‌ها حداقل باید به مدت 2 ماه پیش از وقوع حاملگی رعایت شوند تا اثرات مورد نظر را بر محیط داخلی رحم بگذارند. اگر برخلاف تمایل زوجین، حاملگی در این مدت اتفاق نیفتد، ادامه رژیم در آینده زن را با کمبودهای تغذیه‌ای روبه‌رو خواهد کرد.
محرومیت از مصرف شیر و لبنیات به امید پسر شدن فرزند، مادر را در آینده با خطراتی همچون پوکی استخوان و... درگیر میکند. زیاده‌روی در مصرف غذاهای شور برای پسردار شدن، خطر ایجاد پرفشاری خون و مسمومیت حاملگی و نیز مصرف زیاده از حد شیرینی‌جات می‌تواند منجر به دیابت شود. این خطرات جدی تهدیدکننده جان مادر و کودک هستند و نمی‌توان اهمیت آنها را نادیده گرفت.
استفاده از رژیم‌های سفت و سخت غذایی علاوه بر ایجاد کمبودهای تغذیه‌ای می‌تواند اثرات روانی نامطلوبی نیز در مادر ایجاد کند. استرس و اضطراب خود یکی از پیامدهای سختگیری در رژیم غذایی است که این مساله نیز در جنسیت جنین بی‌اثر نخواهد بود.
عوامل موثر دیگر
اگرچه بشر با تکیه بر دانش و تجربه توانسته است بسیاری از عواملی را که سبب میشود جنین حاصل از لقاح دختر شود یا پسر، بشناسد، اما مطمئنا هنوز در این زمینه سازوکارهایی دخالت دارند که بشر هنوز به آنها واقف نشده است. مکانیسم‌های هورمونی و نقش آنها در تعیین جنسیت جنین امروزه مورد مطالعه دانشمندان قرار دارد.
بارهای الکتریکی خاصی که در سطح غشای تخمک و در سر اسپرم قرار دارند، خود یکی از عوامل مهم سرنوشت‌ساز در جنسیت جنین هستند. در واقع سطوح یونی با بار الکتریکی خاص خود در سطح تخمک و همین‌طور اسپرم می‌توانند در جذب اسپرم‌های دخترزا یا پسرزا نقش داشته باشند.
جالب است بدانید این سطوح یونی در دوره‌های مختلف زمانی تغییر میکند. امروزه دانشمندان بر این باورند که سیستم ایمنی هر فرد نیز در تعیین جنسیت کودکش دخالت دارد. شرایط اجتماعی اقتصادی زندگی، شغل و حتی شرایط اقلیمی و آب و هوایی در جنسیت فرزند دخیلند. این عوامل بخصوص در تعداد و کیفیت اسپرمها در مردان اثرگذار خواهد بود. امروزه محققان دریافته‌اند استرس و اضطراب مادر می‌تواند به طور ناخودآگاه سبب دختر شدن جنین شود. از سویی دیگر دانشمندان سوئدی با مطالعه یافته‌های تاریخی تولد و مرگ دریافته‌اند در زمان سختی‌ها مثل قحطی و خشکسالی تعداد دختران به دنیا آمده نسبت به زمان‌های دیگر بیشتر بوده است.
آیا تعیین جنسیت جنین اخلاقی است؟
پیشگیری از به دنیا آمدن نوزادان مبتلا به بیماریهای ژنتیکی وابسته به جنس، مانند هموفیلی، یکی از مهمترین اهداف انتخاب جنسیت جنین است که البته به روشی مطمئن نیاز دارد. واقعیت آن است که روشPGD به عنوان تکنیکی پیشرفته در دنیا نه تنها می‌تواند امکان انتخاب جنسیت جنین را فراهم کند، بلکه می‌تواند گام بلندی به سوی تشخیص بیماریهای ژنتیکی قبل از لانه‌گزینی جنین باشد.
گذشته از بیماریهای ژنتیکی، انتخاب جنسیت جنین بر اساس تمایل پدر و مادر با موافقت‌ها و مخالفت‌هایی روبه‌روست. مخالفان بر این عقیده‌اند که انتخاب بیشتر یک جنس ممکن است باعث بر هم خوردن تعادل جنسیتی در جامعه شود.
در حالی که متخصصان معتقدند تنها روشهای مطمئن تعیین جنس جنین می‌تواند شانس صددرصد برای انتخاب را به پدر و مادر‌ها بدهد و تنها تعداد معدودی از زوجین تن به این روشهای هزینه‌بر و مشکل می‌دهند. به همین سبب با توجه به تعداد اندک آنها چنین خطری جامعه را تهدید نخواهد کرد.
موافقان انتخاب جنس جنین نیز معتقدند یکی از امکاناتی که انتخاب جنسیت فرزند در اختیار جوامع قرار می‌دهد، تنظیم خانواده و کنترل جمعیت است. در بسیاری موارد تمایل به داشتن مثلا یک فرزند دختر در یک خانواده سبب میشود بارداری دوم، سوم و... به امید دختر شدن فرزند بعدی روی دهد. در حالی‌که با انجام روشهای مطمئن انتخاب جنسیت شاید مشکل خانواده در بارداری اول حل شود و بارداری ناخواسته صورت نگیرد.
دکتر شیرین فرجی گودرزی
آشنایی با اثرات جانبی قرص‌های ضدبارداری
قرص‌های ضدبارداری حاوی هورمون‌هایی هستند که از تخمک‌گذاری تخمدان‌های زن جلوگیری می‌کنند.
این قرص‌ها در بسیاری از زنان باعث اثرات جانبی میشوند، که اغلب پس از دو یا سه ماه برطرف میشود.
از جمله اثرات جانبی قرص‌های ضدبارداری می‌توان به اینها اشاره کرد:
• خونریزی در فواصل قاعدگی‌ها.
• دردناک‌شدن پستان‌ها.
• تهوع و استفراغ.
• تغییرات در میل جنسی.
• اگر این اثرات بیش از سه ماه به طول انجامد، باید با دکترتان مشورت کنید.
همشهری آنلاین
فیبروئید رحمی
فیبروئید یا فیبروم رحمی، رشد توده‌‌های خوش‌خیم در دیواره رحم، یکی از بیماریهای رایج در زنان است
حدود 25 تا 30 درصد زنان در سنین باروری مبتلا به علائم ناشی از وجود این رشد بافتی غیرسرطانی با قوام لاستیکی در دیواره رحم هستند. تعداد بسیار بیشتری از این زنان با وجود داشتن فیبروئید بدون علامت هستند.
فیبروئید می‌تواند کیفیت زندگی یک زن را به شکل وسیعی تحت تاثیر قرار دهد. برای مثال فیبروییدهای بسیار بزرگ می‌توانند اندازه رحم را تا حد رحمی که سه ماهه باردار است افزایش دهند و یبوست یا تکرر ادرار را سبب شوند.
فیبروییدها همچنین احتمال ناباروری و زایمان زودرس را زیاد می‌کنند.
شایع‌ترین شکایت در فیبروئیدخونریزی غیرمعمول قاعدگی همراه با دفع لخته است که به آن "منوراژی" می‌گویند. این خونریزی شدید معمولا کم‌خونی فقر آهن را به دنبال دارد.
هیچکس به درستی علت ایجاد فیبروئید را نمی‌داند. ژن‌هایی که رشد سلول‌های عضلانی دیواره رحم را تسریع می‌کنند، می‌توانند در این امر دخیل باشند. ناهنجاری‌های عروق خونی رحم هم می‌تواند عامل موثری به حساب آید. وجود استروژن و پروژسترون می‌تواند به نوعی در این امر دخیل باشد. فیبروئید به ندرت قبل از اولین قاعدگی بروز میکند. حاملگی رشد آن را افزایش می‌دهد و با یائسگی شروع به پسرفت میکند.
تا اواخر سالهای دهه 90 هیسترکتومی (درآوردن رحم با جراحی) از اولین انتخاب‌های درمانی به شمار می‌رفت. پس از آن روشهای غیرتهاجمی‌تری برای درمان انواع متفاوت فیبروئید در اختیار قرار گرفت.
فیبروئیدها با توجه به محل بروز آنها تقسیم‌بندی میشوند. عموما در یک فرد بیش از یکی از آنها پیدا میشود.
شایع‌ترین شکل فییروئید، فیبروئید داخل‌جداری است که در دیواره رحم رشد نموده و گاه خونریزی شدید قاعدگی، تکرر ادرار و در برخی موارد دردهای ناحیه پشت و لگن را سبب می‌گردد.
فیبروئید تحت‌مخاطی نادرترین شکل این عارضه است. این نوع فیبروئید در زیر آندومتر رحم (پوشش داخلی رحم) رشد کرده و می‌تواند به درون حفره رحمی گسترش یابد. این نوع خونریزی شدید قاعدگی را سبب میشود و ارتباط تنگاتنگی با نازایی دارد. برخی از فیبروییدها پایه‌دار بوده و بر روی ساقه‌ای سوار هستند.
فیبروییدهای تحت‌صفاقی در جهت خارج از رحم رشد نموده و گاه بر روی یک پایه قرار دارند. این نوع فیبروئید معمولا خونریزی نمی‌دهد، اما می‌توانند تولید فشار نمایند. همچنین به ندرت پیچ خورده و تحلیل رفته یا دردناک میشوند.
رویکردهای درمانی
فیبروییدها اکثرا در یک معاینه بالینی معمول با تصویربرداری برای مقاصد دیگر کشف میشوند. اگر فیبروئید علامتی نظیر خونریزی شدید، فشار یا درد تولید نکند و منجر به نازایی نشود، معمولا نیازی به درمان نخواهد داشت. در صورت بروز علائم با استفاده از دارو به تنهایی یا همراه با جراحی با کاربرد کم‌تهاجمی‌ترین روش‌ها درمان میشود.
اولین مرحله در تعیین شیوه درمان، یک ارزیابی کامل است که به وسیله پزشک متخصص زنان آغاز میشود. وی اغلب فیبروئید را در معاینه لگنی احساس میکند، اما ممکن است از روشهای مختلف تصویربرداری برای رسیدن به اطلاعات دقیق‌تر نیز استفاده کند که این امر در برنامه‌ریزی برای درمان نقشی حیاتی دارد. برای مثال سونوگرافی ترانس واژینال (از راه واژن) می‌تواند در اندازه‌گیری فیبروییدهایی که به درون حفره رحم گسترش می‌یابند؛ به کار برود.
افزودن روش تصویربرداری سه‌بعدی به این روش می‌تواند محل دقیق فیبروئید را به ما نشان دهد.
این موضوع مهم است، چرا که فیبروییدهای درون رحمی می‌توانند نازایی ایجاد کنند.
سایر روشهای بالقوه سودمند تصویربرداری شامل ام.آر.آی و سونوهیستروگرام هستند. در روش اخیر پس از ورود محلول نمکی به داخل حفره رحم از آن سونوگرافی می‌کنند. همچنین ممکن است پزشک شما درون حفره رحم را با یک ابزار کوچک آندوسکوپی به نام "هیستروسکوپ" مستقیما مشاهده کند.
اگر شما نسبتا جوان هستید و علائم هم شدید نیستند، می‌توانید تا دوران یائسگی که فیبروئیدتان چروکیده میشود، صبر کنید. در این صورت پزشک به صورت دوره‌ای آن را بررسی خواهد کرد. البته رشد فیبروئید در زنان یائسه غیرمعمول نیست، اما در این زنان با مشاهده هر نوع توده پیش‌رونده باید به فکر سرطان بود و مسئله را با دقت پیگیری کرد.
اگر بروز علائم مانع از آن است که تا زمان یائسگی صبر کنید، می‌توانید از روشهای جراحی یا دارویی کمک بگیرید. در صورت بروز درد ملایم ممکن است پزشک‌تان مسکن‌های معمولی را تجویز نماید. در صورت کم‌خونی به دلیل خونریزی ممکن است افزایش آهن غذا، مصرف مکمل‌ها یا هر دوی آنها به شما توصیه گردد.
دارویی وجود ندارد که از ایجاد فیبروئید جلوگیری کند و یا عدم بازگشت آن را تضمین کند. اما داروهایی وجود دارند که می‌توانند در کاهش اندازه فیبروئید یا کاهش خونریزی کمک کننده باشند.
جراحی
در مورد علائم شدیدتر ممکن است نیاز به جراحی باشد. تصمیم شما تا حد زیادی بستگی به این امر دارد که شما دوران باروری را پشت سر گذاشته باشید. چنانچه هنوز در این دوران هستید، شاید ترجیح بدهید تا زمان یائسگی صبر کنید.
میومکتومی
در این روش تنها فیبروئید خارج میشود و رحم حفظ میشود. این بهترین انتخاب برای زنانی است که تصمیم به بچه‌دار شدن دارند، اگر چه ممکن است نیاز به عمل سزارین پیدا کنند.
بسته به اندازه و نوع فیبروئید و محل آن میومکتومی می‌تواند از طریق برش استاندارد شکم یا از طریق لاپاراسکوپی انجام شود که کمتر تهاجمی است.
در این روش از طریق برش کوچکی بر روی شکم ابزارهای کوچک ویدئویی وارد آن می‌گردند. همچنین می‌توان از روش هیستروسکوپی استفاده کرد که در آن یک هیستروسکوپ مجهز به ابزارهایی برای خروج فیبروئید از راه واژن وارد حفره رحم می‌گردد. جراح برای استفاده از این روش باید آموزش ویژه‌ای دیده باشد. در روش لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی دوران نقاهت کوتاه‌تر از لاپاراتومی بوده و میزان باروری عالی است.
یکی از مضرات میومکتومی احتمال بروز چسبندگی است. در این حالت نوعی بافت ترمیمی در ساختمان‌های لگنی ایجاد شده و آنها را به هم می‌چسباند. مشکل دیگر این است که ممکن است فیبروئیدعود کند، چراکه رحم به طور کامل برداشته نشده است. در 10 تا 33 درصد زنانی که میومکتومی میشوند، در طی پنج سال آینده نیاز به جراحی مجدد پیش می‌آید.
هیسترکتومی
در این روش رحم از طریق برشی بر روی بخش پایینی شکم از راه واژن و یا از طریق لاپاراسکوپی خارج میشود.
در این شیوه فیبروئیدو علائم همراه آن به طور کامل حذف می‌گردند. هیسترکتومی روشی بی‌خطر و موثر بوده و عوارض جانبی کمی به همراه دارد. با این وجود در این روش نیاز به بیهوشی عمومی است و دوران نقاهت آن دو تا شش هفته است. زنانی که هیسترکتومی شده‌اند، بیشتر از بقیه به بی‌اختیاری ادراری دچار شده و به طور متوسط دو سال زودتر از دیگران به مرحله یائسگی می‌رسند.
مطالعات نشان می‌دهد که بیشتر زنان از اتخاذ چنین تصمیمی راضی هستند. اما هیسترکتومی پایان قاعدگی و دوران باروری را به همراه دارد. بنابراین نیاز خواهید داشت که از حمایت‌های روانشناختی و دارویی بهره‌مند شوید.
آمبولی شریان رحمی
آمبولی شریان رحمی که به آمبولی فیبروئید رحمی نیز معروف است، روشی است بسیار کم تهاجم که در آن فیبروئیداز طریق قطع جریان خون آن چروکیده میشود. این روش از سالهای اولیه دهه 1980 در درمان خونریزی‌های پس از زایمان و سایر موارد خونریزی رحمی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
پس از سال 1995 از این روش در درمان فیبروئیداستفاده شده و طرفداران زیادی پیدا کرده است. قبل از انجام این اقدام درمانی ابتدا از رحم ترجیحا با روش ام آر آی تصویربرداری میشود تا سایر تشخیص‌ها نظیر تومورهای تخمدان کنار گذاشته شوند.
بدین ترتیب اندازه، محل و نوع فیبروئید تعیین میشود. در این روش رادیولوژیست یک سوند یا کاتتر را از راه یک برش کوچک در پوست ناحیه کشاله ران وارد شریان رانی میکند. کاتتر با راهنمایی اشعه ایکس و ماده حاجب به یکی از دو شریانی که خونرسانی به رحم را بر عهده دارند، وارد می‌گردد. این دو شریان به شریان‌های رحمی معروفند.
سپس ذراتی به اندازه شن که از مواد مصنوعی ساخته شده‌اند، به درون شریان رحمی تزریق می‌گردند. این ذرات در رگ‌های تغذیه کننده فیبروئیدتجمع یافته و خونرسانی آن را قطع می‌کنند. این امر در نهایت منجر به چروکیدن فیبروئید میشود.
هر دو شریان رحمی در یک مرحله با ورود کاتتر قابل درمان هستند.
این روش با بیهوشی موضعی انجام شده و کمتر از یک ساعت به طول می‌انجامد. این تکنیک را می‌توان به صورت سرپایی انجام داد اما معمولا برای پیگیری و کنترل " سندرم پس از آمبولیزاسیون" نیاز به یک شب بستری شدن در بیمارستان دارد.
این سندرم شامل درد لگنی، تهوع، استفراغ ، تب و ناراحتی عمومی است. درد شدید طی 12 تا 24 ساعت اول پس از انجام این روش شایع بوده و با مسکن‌های خوراکی یا داخل وریدی کنترل میشود. برخی زن‌ها تا دو هفته یا چند ماه بعد از ترشحات خونی شکایت دارند.
عوارض جدی نادر بوده و به کمتر از یک‌درصد می‌رسد. نگرانی‌هایی درباره بروز مشکلات تخمدانی به دلیل مهاجرت برخی ذرات وجود دارد. تعداد کمی از زن‌ها از قطع موقت یا حتی دائمی کارکرد تخمدان شکایت می‌کنند.
احتمال این امر پس از سنین 45 سالگی افزایش می‌یابد. در برخی موارد بافت کنده شده، فیبروئید در دهانه رحم گیر می‌افتد که می‌بایست با جراحی خارج گردد.
روش آمبولیزاسیون شریان رحمی برای زنی که نمی‌خواهد یا نمی‌تواند جراحی داشته باشد، مناسب است. این روش عموما برای زنی که پس از درمان قصد حامله شدن دارد توصیه نمی‌گردد، چراکه پس از آمبولیزاسیون شانس بارداری کمتر و عوارض آن بیشتر از میومکتومی خواهد بود.
آمبولیزاسیون برای فیبروییدهای بدون پایه موثرتر است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که 85 تا 90 درصد زنان تا سه سال پس از انجام این روش راضی هستند. این روش سریع‌تر از هیسترکتومی بوده و نیاز به زمان کوتاه‌تری برای بستری شدن در بیمارستان دارد.
در ضمن دوران نقاهت آن هم کوتاه‌تر است. کیفیت زندگی در هر دو شیوه مانند هم است. اما پیگیری‌ها نشان داده است که 20 تا 24 درصد زنانی که با روش آمبولیزاسیون درمان میشوند، در طول دو سال آینده نیاز به هیسترکتومی یا میومکتومی خواهند داشت.
برخی متخصصین به دنبال روشی هستند که بدون نیاز به تزریق ماده مصنوعی مانع از خونرسانی به فیبروئید شود. در انسداد شریان رحمی با روش لاپاراسکوپی، پزشک یک گیره کوچک را به شریان رحمی وارد میکند. در روش دیگری که هیچ نیازی به برش ندارد، جراح از راه واژن وارد شده و یک گیره را در محل قرار می‌دهد. این گیره برای چند ساعت در محل مانده و با ممانعت از خونرسانی، فیبروئید را چروکیده میکند. با برداشتن گیره خون مجددا در شریان جریان می‌یابد.
جراحی با استفاده از امواج ماورای صوت
جراحی با کمک اولتراسونوگرافی با راهنمایی ام‌آر‌آی (MRgFUS) یک روش غیرتهاجمی است که در آن با استفاده از امواج ماورای صوت فیبروئید را حرارت داده و چروکیده می‌کنند.
از ام آر آی برای مشاهده فیبروئید و تغییرات دمایی آن در طی انجام روش مذکور استفاده می‌گردد.
این روش برای کسانی که فیبروئید آنها متعدد یا پایه‌دار بوده و یا در اعماق لگن، پشت روده‌ها یا نزدیک به اعصاب ناحیه ساکروم، در بخش تحتانی ستون فقرات قرار دارد، توصیه نمیشود.
اگرچه این روش تنها در مورد زنانی تایید شده است که نگران حفظ قدرت باروری خود نیستند، اما پس از انجام آن مواردی از بارداری دیده شده است. این روش به طور گسترده در دسترس نیست و اگر چه در حال حاضر روشی امیدوارکننده به نظر می‌آید، اما این امر هنوز به اثبات نرسیده است.
همشهری آنلاین
دکتر زهرا عباسپور تمیجانی
چند اختلال رحمی
خونریزی های غیرطبیعی رحمی از دیدگاه متخصص زنان چه اهمیتی دارد؟
خونریزی های غیرطبیعی رحمی از شکایت های عمده ی بیماران مراجعه کننده به کلینیک های زنان است؛ به طوری که علت 15درصد مراجعات پزشکی را به کلینیک های زنان و 25درصد اعمال جراحی آنان را تشکیل می دهد.
خصوصیات پریود (قاعدگی) طبیعی چگونه است؟
میزان متوسط طول سیکل قاعدگی (پریود) 28 روز با متوسط زمان خونریزی 4 روز است . میزان از دست دادن خون حدود 35 میلی لیتر است (یا حدود استفاده از یک بسته یا 10 عدد نوار بهداشتی)
تعریف خونریزی غیرطبیعی رحمی چیست؟
خونریزی غیرطبیعی با خونریزی در زمان ها غیرقابل پیش بینی با خونریزی زیاد در زمان پریود قابل پیش بینی، مشخص می شود. تعاریفی که برای خونریزی های غیر طبیعی مختلف استفاده می شود در جدول زیر نشان داده شده است.
حجم خونریزی: متوسط: 35 میلی لیتر، محدوده نرمال:80 - 20 میلی لیتر، میزان غیرطبیعی: بیشتر از 80 میلی لیتر
مدت خونریزی: متوسط: 4 روز، محدوده نرمال: 8 - 1 روز، میزان غیرطبیعی: بیشتر از 8 روز
طول سیکل: متوسط: 28 روز، محدوده نرمال: 35 - 21 روز، میزان غیرطبیعی: کمتر از 21 روز بیشتر از 35 روز
به این ترتیب خونریزی های زیاد در فواصل منظم، خونریزی در فواصل دو پریود، خونریزی های طولانی و نامنظم، خونریزی با فواصل کمتر از 21 روز، خونریزی پس از یک سال از قطع پریود در اثر یائسگی یا بروز خونریزی غیرقابل پیش بینی در خانم های یائسه ای که تحت هورمون درمانی هستند ، انواع خونریزی های غیر طبیعی رحمی را شامل می شوند.
علت های خونریزی های غیرطبیعی رحمی چیست؟
خونریزی های غیرطبیعی رحمی به 2 گروه تقسیم می شوند:
اول: به دلیل بیماری های ساختمانی رحم مثل پولیپ که به دلیل افزایش ضخامت مخاط داخل رحم ایجاد می شود یا فیبروم (میوم) رحمی که تومور خوش خیم عضله جسم رحم است یا مثلا به دلیل بزرگی رحم که در اثر زایمان های متعدد ایجاد می شود یا بروز سرطان رحم که بیشتر در خانمهای بالای 50 سال و بعد از یائسگی بروز می کند.
دوم؛ خونریزی های غیرطبیعی به دلیل اختلالات هورمونی و عدم تخمک گذاری: به طوری که با وجود طبیعی بودن ساختمان رحم این خونریزی ها ایجاد می شوند و به آنها خونریزی های اختلال عملکرد رحم ( Disfunational Uterine Bleeding) می گویند.
آیا علت های خونریزی غیرطبیعی رحمی در سنین مختلف با هم فرق می کند؟ در گروه های سنی مختلف چگونه است؟ برای تشخیص و درمان چه باید کرد؟
علت های خونریزی غیرطبیعی رحمی در سنین مختلف زندگی متفاوت است. در هر دوره ی سنی از زمان تولد تا بعد از یائسگی علت ها ی مختلفی باعث خونریزی های غیرطبیعی در جنس مونث می شود. بهتر است در گروه های سنی قبل از بلوغ، دوران بلوغ، سنین باروری، سالهای قبل از یائسگی و بعد از آن این علت ها بررسی شوند.
علت های خونریزی های غیرطبیعی در دختران قبل از بلوغ:
در نوزاد دختر تازه متولد شده گاهی خونریزی کمی در روزهای اولیه بعد از تولد ممکن است وجود داشته باشد که این خونریزی به دلیل قطع سطوح بالای هورمون استروژن از جفت است که در خلا ل چند روز بعد از تولد ایجاد می شود. در صورت عدم وجود توده های لگنی یا ضربه باید به والدین اطمینان داد که این علامت در خلال چند روز بعد از بین می رود. خونریزی غیرطبیعی رحمی زیر 10 سالگی در دختران نادر است. در صورت بروز چنین مواردی باید توجه داشت که آیا صفات ثانویه ی جنسی مثل رشد و تکامل سینه ها و افزایش قد وجود دارد یا خیر؟
در صورتی که با علائم رشد و تکامل صفات ثانویه جنسی همراه نباشد، باید از نظر وجود جسم خارجی داخل واژن که گاهی دختربچه ممکن است حین بازی وارد بدن خود کرده باشد یا تومورهایی که باعث خونریزی غیرطبیعی می شوند کودک معاینه شده و از نظر پزشک زنان بررسی شود. در صورتی که خونریزی در این گروه سنی به همراه رشد صفات ثانویه ی جنسی، یعنی رشد سینه ها و افزایش قد و سایر علائم باشد بلوغ زودرس محسوب می شود که ممکن است سرشتی یا به دلیل بعضی از توده های ترشح کننده ی هورمون در تخمدان یا تومورها و بیماریهای مغزی باشد که فرمان ترشح هورمون های تحریک کننده تخمدان را صادر می کنند و به بررسی تخصصی با روش های تصویربرداری از قبیل سونوگرافی شکم و لگن یا استفاده از سی تی اسکن و ام . ار . آی نیاز است.
علت های خونریزی غیرطبیعی در سنین بلوغ:
در این گروه سنی خونریزی های غیرطبیعی رحمی در سالهای اولیه ی بعد از بلوغ به دلیل اختلال تخمک گذاری ناشی از عدم تکامل مغزی که تخمدان ها را تحت تأثیر قرار می دهند ایجاد می شود و سیکل های طبیعی تخمک گذاری در خلال دو تا سه سال بعد از بلوغ تثبیت می شوند . خونریزی های غیرطبیعی بعد از این زمان، یعنی دو تا سه سال بعد از بلوغ نیاز به بررسی دارند. خونریزی های غیرطبیعی رحمی به دلیل اختلالات انعقادی در این گروه سنی نادر نیست و سابقه ی خونریزی غیرطبیعی از لثه، زخم های سطحی و خونریزی طولانی بعد از بریدگی کوچک یا جراحی دندان به احتمال بروز این مساله کمک می کند که با بررسی آزمایش های خونی و انعقادی تشخیص قطعی داده می شود.
علت های خونریزی های غیرطبیعی رحمی در سنین باروری (40 - 18 سال) :
شایع ترین علت خونریزی های این دوران خونریزی های ناشی از عدم تخمک گذاری و هورمون هاست که به صورت خونریزی های طولانی یا شدید به دنبال قطع یک دوره عادت (پریود) تظاهر می کند. خونریزی های ناشی از عدم تخمک گذاری ممکن است در اثر استرس روانی یا فیزیکی، تغییر در تغذیه یا افزایش یا کاهش قابل توجه وزن ایجاد شود.
در بعضی مواقع اختلالات تخمک گذاری ممکن است به دلیل اختلالات تیروئید باشد ؛ به طوری که بیماران با افزایش وزن زیاد ، خستگی ، یبوست ، ورم و ریزش مو از نظر تستهای تیروئیدی باید بررسی شوند . در بعضی از بیماران سر درد و ترشحات پستان ممکن است با اختلالات پریود و خونریزی های غیرطبیعی رحمی همراه باشد که باید از نظر هورمون های ترشح کننده شیر و همچنین از نظر مشکلات مغزی بررسی شوند .
گاهی چاقی و پرمویی به همراه اختلال تخمک گذاری و خونریزی غیرطبیعی است که به دلیل اختلال عملکرد تخمدان ها و سندرم پلی کیستیک تخمدانی بررسی می شود و بررسی هورمونی و سونوگرافی از تخمدان ها آن را مشخص می کند . در بعضی مواقع در این گروه سنی علت خونریزی غیرطبیعی بروز عوارض و مشکلاتی به همراه حاملگی هایی است که ممکن است بیمار از آن آگاه نباشد مثلا سقط ناقص یا فراموش شده ، حاملگی خارج رحمی و سایر حاملگی های غیرطبیعی ممکن است به همراه خونریزی غیرطبیعی رحمی باشد که از این نظر بیمار و پزشک باید توجه کنند.
علت های دیگر خونریزی های غیرطبیعی در دوران و سنین باروری ، خونریزی به دلیل مصرف هورمون هاست . مثلا مصرف قرص های پیشگیری از بارداری که ترکیبات هورمونی دارند در 30درصد موارد با بروز خونریزی های غیرطبیعی در اولین سیکل مصرف دارو همراه است که معمولا در بروشور قرص ها ذکر می شود .
گاهی ممکن است خونریزی به دلیل فراموش کردن یا قطع قرص به دلیل عدم تحمل آن باشد که باید خانم های مصرف کننده ی این قرص ها به آن توجه کنند ؛ علاوه بر این بعضی از روش های پیش گیری از بارداری هورمونال مثل آمپول های تزریقی سه ماه یک بار یا استفاده از کپسول های زیر پوستی هورمونی برای پیشگیری از بارداری ممکن است با خونریزی های غیرطبیعی رحمی همراه باشند . اختلالات انعقادی اگر چه بیشتر باعث خونریزی های غیرطبیعی در سنین بلوغ می شوند ؛ ولی به هر حال در این گروه سنی ممکن است در بعضی مواقع علت خونریزی باشند که البته نادر است . بعضی از عفونت های مقاربتی با التهاب دهانه ی رحم ممکن است باعث خونریزی بعد از مقاربت یا خونریزی های نامنظم شوند .
بالاخره اختلالات ساختمان رحم به دلیل میوم یا فیبروم رحمی علت دیگر خونریزی های غیرطبیعی است که معمولا در این موارد خونریزی که به صورت پریود شدید با فواصل نزدیک به هم است . اگر چه در 50درصد خانم های بالاتر از 35 سال فیبروم رحمی وجود دارد ولی معمولا بدون علامت هستند و نیازی هم به درمان نیست ؛ ولی اگر باعث خونریزی های غیرطبیعی شود به درمان نیاز دارد .
بالاخره سرطان ، علت نادری از خونریزی های غیرطبیعی رحمی خانم ها در سنین باروری است ؛ به طوری که سرطان دهانه رحم در مرحله پیشرفته باعث خونریزی های غیرطبیعی می شود که خوشبختانه امروزه با انجام تست پاپ اسمیر سالیانه ، می توان قبل از بروز مرحله ی پیشرفته سرطان دهانه ی رحمی تشخیص داده و درمان شود . 5درصد موارد سرطان جسم رحم در سنین قبل از 40 سال بروز می کند ؛ ولی به هر حال در مواردی که حالت های غیرطبیعی در معاینه و سونوگرافی وجود ندارد که خونریزی غیرطبیعی رحمی را توجیه کند و به خصوص در مواردی که با سه ماه درمان هورمونی خونریزی غیرطبیعی رحمی کنترل نمی شود و بیمار بالای سن 53 سال است انجام یک نمونه برداری ( بیوپسی ) سرپایی در کلینیک از رحم یا کورتاژ تشخیصی برای رد سرطان و یا موارد پیش سرطانی رحم توصیه می شود.
خونریزی های سنین قبل از یائسگی (50 - 40 سال) :
قبل از یائسگی مانند زمان بلوغ ، شیوع دوره های بدون تخمک گذاری بیشتر است و چگونگی خونریزی در این دوران به صورت خونریزی های با فواصل کوتاه و شدت کمتر است که با علائم کمبود هورمون استروژن از جمله گر گرفتگی، خشکی مخاط واژن و اختلالات خلق و خو همراه است . معاینات لگنی و آزمایشات هورمونی به تشخیص کمک می نماید ؛ اما علت های ساختمانی خونریزی غیرطبیعی رحمی مثل فیبروم و بزرگی یکنواخت رحمی علل دیگر خونریزی های غیرطبیعی را در این دوران تشکیل می دهد که با انجام سونوگرافی می توان به آن پی برد و با تایید و تشخیص پزشک اقدام به درمان جراحی کرد .
20درصد موارد سرطان رحم در این گروه سنی دیده می شود ؛ به این دلیل هر نوع خونریزی غیرطبیعی در این گروه سنی به بررسی آسیب شناسی مخاط رحم به صورت نمونه برداری سرپایی از رحم یا کورتاژ تشخیصی در بیمارستان نیاز دارد .
خونریزی های بعد از یائسگی :
خونریزی های بعد از یائسگی به خونریزی های غیرطبیعی که یک سال بعد از توقف عادت ماهیانه (پریود) ایجاد شود می گویند . هر گونه خونریزی رحمی در این گروه سنی غیرطبیعی محسوب می شود . اگر چه حدود 20درصد خونریزی های این دوران به دلیل بدخیمی دستگاه تناسلی است بیمار از این نظر باید بررسی شود . سایر علت های خونریزی های بعد از یائسگی عبارتند از : خونریزی به دلیل مصرف هورمون جانشینی در این دوران ، خونریزی ناشی از کمبود هورمون استروژن و خونریزی به دلیل افزایش مخاط رحم ( پولیپ رحم ) .
75درصد سرطان های رحمی در سنین بعد از یائسگی بروز می کنند و از این رو در تمام موارد ، خونریزی های بعد از یائسگی به بررسی بافت شناسی مخاط رحمی با انجام نمونه برداری رحمی به صورت کورتاژ تشخیصی نیاز دارد تا بر حسب نوع بیماری ، درمان انجام شود .
منبع: ماهنامه ی تخصصی دنیای سلامت شماره 32
نویسنده: دکتر فاطمه قائم مقامی
تفاوت تنظیم رفتارها و روابط جنسى در غرب با کشورهاىاسلامى
(مقایسه دو جامعه آلمان و اتریش با جامعه ایران)--قسمت دوم
معضلات اجتماعى جوامع غرب در بُعد مسایل جنسى
البته در اینکه چه چیزى معضل است و چه چیزى معضل نیست، دیدگاه ما مسلمانان با دیدگاه غربیها متفاوت است. ما وجود دختران فرارى و ارتباط آزاد پسرها با دخترها در پارکهاى عمومى را به عنوان معضل تلقى مىکنیم، در صورتى که این مسایل، در بسیارى از جوامع غربى، مثبت تلقى مى‌شود؛ به همین خاطر، اگر بعضى جاها مسایلى را به عنوان معضلات اجتماعى غرب، مطرح مىکنیم، لزوماً به این معنى نیست که خود غرب هم این مسایل را معضل مىداند.
پرنوگرافى در غرب
یکى از معضلات اجتماعى جوامع غربى رواج پرنوگرافى و اشتغال گروه کثیرى به این کار است. بازار این گونه تولیدات امروزه در غرب از رونق خوبى برخوردار است و در حال حاضر به عنوان یکى از شاخههاى اقتصادى پر درآمدِ کشورهاى غربى مطرح است؛ تاحدى که افرادى که در پخش پرنوگرافى به طور مستقیم اشتغال دارند، حدود ده هزار نفرند.(43) تخمین زده مى‌شود اگر پرنوگرافى در آلمان ممنوع گردد، حدوداً 90% کل ویدئوکلوپهاى این کشور، تعطیل خواهند شد.(44) درآمد مالیاتى دولت از این امر، به بیش از 350 میلیون مارک تخمین زده مى‌شود.(45) رسانههاى گروهى غرب، با پخش این فیلمها و تصاویر مبتذل، دیدگاه خاصى را به اذهان کودکان و نوجوانان القا مىکنند و با این تلقینها، عملاً جلو رشد آزادانه آنان را مىگیرند.(46)
رواج پدیده پرنوگرافى در غرب، خود منشاء بسیارى از معضلات دیگر است که در این بحث به بررسى آنها مىپردازیم.
تجاوز به زنان در غرب
یکى از معضلات ناشى از ترویج پرنوگرافى شیوع پدیده تجاوز به زنان است، اگرچه بعضى افراد تصور مىکنند که هرچه در بعد جنسى، آزادى بیشترى حاکم باشد، کنجکاوى و رغبت انسان نسبت به این مسایل کمتر مى‌شود؛ اما تحقیقات انجام شده در غرب، خلاف آن را نشان مى‌دهد. پژوهشى از دانشگاه پَتسدام آلمان (Universitaet Potsdam) نشان داد که از 300 دختر 17 الى 20 سالهاى که مورد سؤال قرار گرفتهاند، 25% لااقل یکبار مورد تجاوز و یا تعرض جنسى قرار گرفتهاند. از 250 پسرى که مورد سؤال قرار گرفتهاند، 32% اقرار کردند که به طور هدفدار، از مشروبات الکلى و یا مواد مخدر یا مست کننده استفاده کرده‌اند تا به اهداف جنسى خود برسند.(47)
در جایى دیگر مىخوانیم: «این که گاهى زن جوانى در مترو مورد تعرض قرار مىگیرد، و به او [جهت التذاذ جنسى] دست مىزنند، و متلک مىپرانند، اطرافیان همه نگاه مىکنند و هیچ کسى کمک نمى‌کند، یک اتفاق معمولى در شهرهاى بزرگ آلمان است.»(48)
در بخش دیگرى از این پژوهش آمده است: «طبق تحقیقى از وزارت کشور انگلیس که در لندن منتشر شد، در این کشور سالانه تا 295000 زن، قربانى تجاوز جنسى یا سوء استفاده جنسى مىشوند. که از این تعداد تنها در 6000 مورد شکایت قانونى وارد مى‌شود. طبق این تحقیق، تعداد زنانى که قربانى سوء استفاده توسط پدران و شوهران مىشوند، در حال افزایش روزافزون است.»(49)
آمار نشان مى‌دهد، در اتریش از هر شش دختر بچه، یک نفر مورد سوء استفاده جنسى قرار مىگیرد که 90% این موارد در «محیط امن خانواده» انجام مىگیرد. در ژاپن حدود 75% زنان، ابراز مىکنند که مورد تعرض جنسى واقع شده‌اند و در ایالات متحده آمریکا حدود 50% زنان چنین احساسى دارند.
افزایش آمار طلاق نسبت به ازدواج
از جمله دیگر معضلات دامنگیر غرب که خود ناشى از رواج پرنوگرافى است، افزایش آمار طلاق نسبت به ازدواج است، به عنوان نمونه آمار رسمى اتریش نشان مى‌دهد که بین سالهاى 1970 تا 2001 تعداد طلاقها در این کشور از نرخ 10000 به 20582 طلاق در سال افزایش یافته است.(50) بر این اساس، در اتریش حدود 60% کلیه ازدواجها به طلاق کشیده مى‌شود.(51)
در این باره لازم است به این نکته اشاره نمایم، افرادى که در غرب با هم ازدواج مىکنند، معمولاً قبل از ازدواج همدیگر را چند سال مىشناسند و با هم زندگى مىکنند و بعد از آن که دیدند واقعاً همدیگر را دوست دارند و مىتوانند و مىخواهند با هم زندگى کنند، ازدواج مىکنند؛ با این وجود میزان طلاق تا این اندازه بالاست. به علاوه همانگونه که قبلاً بیان نمودیم، 30% افرادى که ازدواج مىکنند، قبل از ازدواج با چند نفر ارتباط جنسى داشته‌اند و بعد از مدتى از هم جدا شده‌اند؛ اگر این رقم را نیز به آمار جداشدگان اضافه کنیم، آمار سرسام آورى به دست خواهد آمد. این روند در آلمان نیز مشابه اتریش است. بنابراین به طور کلى مى‌توان گفت که معضل سست شدن پیمان زناشویى مبتلا به تمام کشورهاى غربى است(52).
از این نمودار معلوم مىگردد که در سال 2001، نرخ طلاق به بیش از 60% کلیه ازدواجها رسید.
رواج فحشا در غرب
همان گونه که بیان شد، فحشاگرى در کشورهاى غربى مجاز است(53) و اگر هم در بعضى موارد منعى براى این کار باشد، به معنى محدود نمودن آن در بعضى محلها و یا ساختمانها است. این عارضه موضوعى ساده نیست، بلکه به طور گسترده بر جامعه تأثیر مىگذارد. در مقالهاى در یکى از روزنامههاى اتریشى بیان شده که بسیارى از مسئولین وزارت کشور اتریش در فحشاخانهها رفت و آمد دارند و به طور رایگان از امکانات آنجا استفاده مىکنند.(54) حتّى حزب سبز اتریش خواستار آن است که فحشاگرى به عنوان یک شغل عادى، رسمیت یابد.(55) در جمهورى چک اداره کار به اندازهاى پیشرفته که به زنان جویاى کار، آدرس فحشاخانهها را مى‌دهد تا با بیکارى مبارزه کند.(56) کشور بلژیک نیز، فحشاگرى را به عنوان اولین کشور اروپایى در سال 2000، به عنوان یک شغل به رسمیت شناخت. بدین سان در این کشور فرقى بین یک کارمند و یک فاحشه وجود ندارد! در زمینه پیامدهاى نامطلوب این امر در پژوهشى آمده است:
«تجارت دختران به طور فاجعهبار توسعه یافته است. شلوگل وزیر کشور اتریش در سخنرانى خود در جلسه افتتاحیه گردهمایى دو روزه پلیس بینالملل که در همین زمینه در وین افتتاح کرد، ارقام نگران کنندهاى را ذکر کرده و مىگوید: «سالانه تا 000/200 زن، از کشورهاى اروپاى شرقى به اروپاى غربى برده مىشوند. به اکثر این افراد وعده آینده درخشان به عنوان مُدِل(57) داده مى‌شود؛ ولى وقتى به کشورهاى غربى رسیدند، استثمار شده و به فحشا واداشته مىشوند. اتریش به لحاظ موقعیت جغرافیایى خود، یکى از محورهاى تجارت زنان، از اروپاى شرقى است...»(58) ممکن است کسى تصور کند که بالاخره سهمى از سود این تجارت به آن زنان بیچاره مىرسد، در صورتى که از محتواى پژوهشها چنین برمىآید که این درآمد ناچیز هم از آنها پسگرفته مى‌شود و به بسیارى از آنان مواد مخدر تزریق مى‌شود تا ساکت بمانند.»(59)
استعمار جنسى در غرب
مراد از استعمار جنسى در این مبحث این است که مردان از موقعیتهاى اجتماعى و شغلى خود، جهت برقرارى ارتباط جنسى با زنان، سوء استفاده مىکنند. این کار در کارخانهها، ادارهها، دانشگاهها و مطبهاى پزشکان و روانپزشکان، توسط کارفرمایان، رؤسا، اساتید، پزشکان و روانپزشکان انجام مىگیرد. طبق ارزیابى متخصصین غربى این نوع سوء استفاده جنسى در غرب، شیوع خاصى دارد. در مقالهاى در این زمینه آمدهاست:
«... تحقیقات مختلفى درباره روابط جنسى در دانشگاهها با نتایج مشابه، نشان داده که بین 20% الى 30% دانشجویان دختر، مورد مقاربت جویى جنسى اساتید دانشگاهى خود قرار گرفتهاند. در گزارشات جدیدترى آمده که 70% دانشجویان دختر در یکى از رشتههاى تحصیلى در حین تحصیلات خویش با اساتید خود مقاربت جنسى داشته و 30% دیگر نیز، مقاربت جویى جنسى نامطلوب اساتید را دفع کرده‌اند. همکارى به من گفت، در دانشکدهاى که در آن تحصیل کرده است، این یک راز علنى(60) و کاملاً جاافتاده بود که هر دانشجوى دخترى که مىخواست، پایاننامه خود را ارائه دهد، با استاد راهنماى خود مقاربت جنسى داشته است. با این حال کسى گزارشى از آن ارائه نداده است.»(61)
در میان پزشکان و روانپزشکان آمریکایى هم میزان استعمار جنسى بالاست به به طورى که بین 6 تا 10درصد روانشناسان و حدود 13% پزشکان با بیماران زن رابطه جنسى دارند.(62) این مسایل در آلمان هم مطرح است و تخمین زده مى‌شود که میزان آن به همان اندازه باشد.(63)
رواج همجنسبازى
این عمل بسیار کریه تا سال 1994 در آلمان به نحوى ممنوع بوده است؛ ولى از آن تاریخ به بعد آزاد شد.(64) در اتریش هم مسأله، شبیه آلمان است و همجنسبازى در حال حاضر آزاد است. از لحاظ عرف عموم مردم باید گفت این مسأله تا ابتداى دهه 80 میلادى مطرود بوده است و کسانى که گرفتار آن بودند بسیار کم و در جامعه منزوى بودهاند. از آن تاریخ به بعد این مسأله پیوسته مطرح شده و امروزه به جایى رسیده که نه تنها آزاد، بلکه داراى ارزش مثبت اخلاقى هم شده است و افرادى که گرفتار این مسأله هستند با افتخار به آن اعتراف مىکنند. در سال 1992 میزان افرادى که در اتریش گرفتار این انحراف اخلاقى بودهاند، 2/6% میان مردان و 6/9% میان زنان برآورد شده است.(65)
مطالب مذکور کلیاتى در زمینه چالشهاى کشورهاى غربى، در بُعد اخلاقى جنسى است که اکثر موارد آن توسط خود دانشمندان غربى به عنوان "معضل " مطرح شدهاست.
جمعبندى
در جمعبندى این مبحث با ارزیابى اوضاع جوامع غربى و اسلامى و تطبیق آزادى جنسى بر اوضاع حاکم در این جوامع، نتایج زیر حاصل مى‌شود:
1 ـ مفاسد و معضلات اجتماعى در کشورهاى اسلامى به مراتب کمتر از کشورهاى غربى است؛(66)
2 ـ آزادىهاى واقعى در کشورهاى اسلامى با در نظر گرفتن تفاوت جهانبینى، نظام ارزشى و انسان شناختى به مراتب بیشتر از آزادیهاى کشورهاى غربى است؛
3 ـ منع قانون کشورهاى اسلامى با آزادى و امکان اشباع و عرضه مناسبى همراه است و به همین دلیل باعث فزونى حرص بر مسایل منع شده نمىگردد؛ بر خلاف کشورهاى غربى که از آزادى ارضاى نیاز جنسى برخوردارند اما چون تحریک جنسى در این کشورها به مراتب بیشتر از آزادى ارضا مىباشد، میزان آزادى ارضا، تناسبى با میزان تحریک جنسى ندارد، بنابراین زمینه ارضاى مناسب فراهم نیست؛
4 ـ کشورهاى غربى در عین اینکه مسایلى را ممنوع اعلام کرده‌اند، نتوانستند بار ارزشى منفى به آن ببخشند به همین دلیل، بعضى از مسایل منع شده(67) از بار اخلاقى مثبت برخوردار است و مردم طبیعتاً به آن رغبت دارند؛ ولى اسلام در جایى که منع قانونى و اخلاقى را ایجاد کرده، بار ارزشى منفى را هم معین نموده است. به همین دلیل منع حقوقى، عدم رغبت اخلاقى را نیز به دنبال دارد.
نتایج مهم این تحقیق درباره غرب
با بررسىهاى به عمل آمده از منابع خود دانشمندان غربى، روشن شد که غرب تاکنون نتوانسته راه حل موفقیتآمیزى را جهت کنترل روابط و رفتارهاى جنسى ارائه دهد؛ حتى در این زمینه نتوانسته است، یک نظام اخلاقى کامل را عرضه نموده و به اجرا بگذارد. این امر باعث افزایش چشمگیر مشکلات و چالشهاى اجتماعى کشورهاى غربى شده است، تا بدان حد که مجبور شدند حتى آزادى افراد جوامع خود را سلب نمایند.(68) اگر جوامع غربى بخواهند مشکلات اجتماعى خود را حل و روابط و رفتارهاى جنسى را به طور واقعبینانه کنترل کنند، قطعاً نیازمند یک نظام اخلاقى فردى و اجتماعى کارآمد هستند که مصادیق و ریز اعمالى که انسان را به این سعادت نزدیک مى‌کند، مشخص نماید و ضمانت اجرایى درونى کارآمد نیز داشته باشد. بدون شک مى‌توان گفت چنین نظامى اخلاقى بیرون از حوزه مذهب نیست و چه بسا بتوان ادعا نمود که بهترین نمونه یک نظام اخلاقى، نظام اخلاقى اسلام است.(69)
بنابراین در یک جمعبندى کلى نتایج زیر حاصل مى‌شود:
الف) غرب در بعد اخلاق فردى و اجتماعى فاقد یک نظام اخلاقى کامل است(70) و در این زمینه متکى به عرف عمومى است؛(71)
ب) در جوامع غربى علاوه بر مفاسدى که در آمار منعکس شده است، مفاسد پنهانى فراوانى نیز وجود دارد؛
ج) غرب اخلاق اجتماعى را تنها به وسیله قوانین حقوقى کنترل مى‌کند و این به معنى عدم ضمانت اجرائى اخلاقیات اجتماعى است که تقریباً هرگونه توصیه اخلاقى را بىمعنى مى‌کند؛
د) نظام حقوقى غرب از پشتیبانى اخلاقى برخوردار نبوده و به همین خاطر به راحتى ممکن است امورى از لحاظ حقوقى ممنوع باشد، در عین اینکه اخلاقیات اجتماعى آن را داراى ارزش اخلاقى مثبت مىداند؛
ه) غرب، هم بر اساس معیارهاى موجود در فرهنگ خود و هم بر اساس معیارهاى اسلامى فاقد آزادى جنسى به معناى واقعى کلمه است؛(72)
و) غرب براى تنظیم روابط و رفتارهاى جنسى، نیازمند یک نظام اخلاقى فردى و اجتماعى کارآمد است.
ز) غرب براى تنظیم روابط و رفتارهاى جنسى باید در نظام اجتماعى خود تغییراتى ایجاد کند تا نظامهاى اخلاقى و حقوقى پشتوانه همدیگر باشند و الاّ به مرور زمان، نظام حقوقى کشورهاى غربى نیز دچار مشکلات شده و عملاً غیرقابل اجرا خواهد گشت؛
ح) کشورهاى غربى اگر در تجربهگرایى خود صادق باشند مىتوانند از تجربه جوامع اسلامى جهت بهبود اوضاع اجتماعى خود استفاده نمایند.
نتایج حاصل از این تحقیق درباره کشورهاى اسلامى
بررسىها و مقایسههاى انجام شده میان کشورهاى اسلامى و غربى نشانگر آن است که مشکلات جوامع اسلامى در زمینه تنظیم روابط و رفتارهاى جنسى، بسیار کمتر از مشکلات جوامع غربى است. علت این امر آن است که اسلام از یک سو، یک نظام اخلاقى کامل و کارآمد ارائه داده و از سوى دیگر براى نظام اخلاقى خود، پشتوانه حقوقى و براى نظام حقوقى خود نیز، پشتوانه اخلاقى قرار داده است. به علاوه، اسلام توانسته است آزادى افراد جامعه را به صورت واقعى تأمین نموده و بستر مناسبى را براى رشد آزادانه آنان فراهم نماید. اگر این یافتهها را با یافتههایى که درباره جوامع غربى بدست آمده مقایسه کنیم، به این نتیجه مىرسیم که جوامع غربى در زمینه تنظیم روابط و رفتارهاى جنسى نمىتوانند الگوى مثبتى براى جوامع اسلامى باشند؛ چون راهى که آنان در این زمینه در پیش گرفتهاند، عملاً ناکام مانده و به بنبست رسیده است. البته باید به این نکته توجه داشته باشیم که جوامع اسلامى نیز، تاکنون نتوانستهاند راهى را که اسلام براى تنظیم روابط و رفتارهاى جنسى معین نموده است، به طور کامل در عمل پیاده نمایند و چه بسا، معضلات اجتماعى موجود در جوامع اسلامى، ناشى از همین عدم اجراى کامل دستورات اسلامى باشد.
با در نظر گرفتن همه این یافتهها بدین نتیجه مىرسیم، تنها راه معقول پیشروى جوامع اسلامى در جهت کنترل روابط و رفتارهاى جنسى، حل مشکلات اجتماعى و جلوگیرى از بروز مشکلات شدیدتر اجراى کامل دستورات اسلامى است نه راهکارهاى غربى.
بنابر آنچه گذشت مى‌توان نتایج این تحقیق درباره جوامع اسلامى را اینگونه جمعبندى نمود:
الف) قوانین در اجرا نیازمند پشتیبانى اخلاقى و ارزشهاى اخلاقى متناسبند؛
ب) اسلام هم در بعد اخلاق فردى و هم در بعد اخلاق اجتماعى داراى نظام اخلاقى کامل، کارآمد و بسیار روشن است؛(73)
ج) نظام اخلاقى اسلام از پشتیبانى نظام حقوقى و نظام حقوقى اسلام از پشتیبانى اخلاقى برخوردار است؛
د) اسلام داراى نظامى است که هم بر اساس معیارهاى موجود در فرهنگ خود و هم براساس معیارهاى موجود در فرهنگ غرب، آزادى جنسى بهمعناى واقعى را تأمین مى‌کند؛
ه) مشکلات اجتماعى جوامع اسلامى در بُعد مسایل جنسى، بسیار نگران کننده، ولى در مقایسه با جوامع غربى به مراتب کمتر است؛
و) براى حل مشکلات اجتماعى و جلوگیرى از بروز مشکلات جدید، تنها راهى که معقول به نظر مىرسد، اجراى کامل دستورهاى اسلامى است؛
ز) چون نظام حقوقى و اخلاقى داراى تعامل و ارتباط متقابل است، لازم است فرهنگ و اخلاق اسلامى، میان مردم به طور کامل تبلیغ شود تا اسلام بتواند کارایى خود را به بهترین شکل ممکن، به نمایش بگذارد؛
ح) کارشناسان امورتربیتى باید سعى کنند، چالشهاى جوامع غربى و عوامل به وجود آمدن آن را شناسایى نموده و با ظرافت و باریک بینى از تکرار آن در جوامع اسلامى پیشگیرى کنند؛
ط) مسئولین محترم امور تربیتى مدارس باید با توجه به گسترش ارتباطات و تهاجمفرهنگى موجود علیه جامعه مسلمان ایران، راه صحیحى را جهت آشنا نمودن کودکان و نوجوانان به امور جنسى در پیش گیرند و در این عرصه مجال تخریب را از بیگانگان سلب کنند؛
ى) مسئولین محترم مىتوانند بر اساس تجربه جوامع غربى دریابند که راه افراط در تنظیم اخلاق جنسى کدام است، تا از پیمودن آن بپرهیزند. با برخوردارى از رهنمودهاى ارزشمند اسلام در تنظیم امور و اخلاق جنسى، بر همه ماست که روشى برخاسته از این رهنمودها را به جهانیان بشناسانیم تا آنها را از منجلابى که در آن گرفتارند، نجات دهیم. براى این کار لازم است، ابتدا توصیههاى اسلامى را در عمل با اجراى دقیق در جامعه اسلامىمان ایران به شکوفایى خود برسانیم تا براى ملتهاى جهان، الگوى زنده و ارزشمندى را ارائه دهیم؛ در مرحله بعد مىتوانیم آنان را به سوى همان الگو دعوت کنیم.
پی نوشت
*دکتر محمد والدمن اهل اتریش در سال 1361 به دین مبین اسلام مکتب اثنى عشرى گرویده است. در همان سال به شوق فراگیرى علوم و معارف اسلامى به ایران آمد و وارد حوزه علمیه قم شده و تا سال 1366 به صورت پیوسته در حوزه حضور داشته است. در سال 1369 وارد مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(رحمت الله علیه) شد و در سال 1380 موفق به اخذ دانشنامه کارشناسى ارشد الهیات و معارف اسلامى گردید.وى در حال حاضر مشغول به تحصیل در دوره دکترى در دانشکده تربیت مدرس قم در رشته قرآن و حدیث مىباشد. ایشان در سالهاى اخیر مقالاتى که عمدتا به زبان آلمانى است تألیف کرده که در مرکز شیعیان اتریش انتشار یافته است. وى همچنین در کنار تهیه مقالات براى تأمین نیازهاى شیعیان اتریش به ترجمه تفسیرى، از فارسى به آلمانى مشغول است.
41.Baratta,M.vonو دیگران؛ DerFischerWeltalmanach 1996(سالنامه جهانى فیشر 1996)،1995، ص513.
42. D.Cziesche & D.pieper؛ تحت عنوان: 13.Shell Jugendstudie - Jugend 200 (سیزدهمین پژوهش شل میان جوانان)، Spiegel online، شماره 13/2000.
43. Erotische und pornographische Videofilme: eine Marktueb (فیلمهاى شهوتانگیز و پرنورافیک: دورنمایى از بازار)، در: 1990,Frauen und Maenner und Pornographie، ص 90-92.
44. Bedarf,Beduerfnis,Befriedigung,,;B.Uhse (تقاضا، نیاز، ارضا). در:1990,Pornographie Frauen und،ص 99 Maenner und
45. K.E.Heinig; Frauen und Maenner und pornographie, P.90-92,1990
46.Haftung Pornographie - Kunstzensur - Medien oder ueber eine pornographische Gesellschaft mit beschraenkter,,;G.Breitling (پرنوگرافى ـ سونسور هنر ـ رسانههاى گروهى یا درباره یک جامعه پرنوگرافیک با ضمانت محدود)، در: 1990,Frauen und Maenner und pornographie، ص 87.
47. D;Marszk؛ تحت عنوان: Studie: Sexuelle Gewalt auch unter Jugendlichen verbreitet - Jede vierte Frau Vergewaltigung mindestens einmal Opfer einer (پژوهش: خشونت جنسى میان جوانان نیز شیوع دارد ـ از هر چهار زن، یکى لااقل یک بار مورد تجاوز قرارمىگیرد)، 16/12/2000,pressetext.austria
48.D.Marszk تحت عنوان: " Viele sehen zu, aber niemand greift helfend ein - Kriminologen untersuchen das«Keiner - hilft - phaenomen»"(تعداد زیادى نگاه مىکنند، ولى هیچ کدام کمک رسانى نمى‌کند ـ متخصصین امورجنایى، پدیده «هیچ کسى کمک نمى‌کند» را مورد بررسى قرار مىدهند)، 1/8/1998,pressetext.austria
49. بىنام؛ تحت عنوان: London:Sexueller Missbrauch nimmt zu (لندن: سوء استفاده جنسى در حال افزایش مىباشد)، 19/2/2000, Das presse - online Archiv
50. سازمان آمار اتریش [STATISTIK AUSTRIA]، بر اساس آخرین اطلاعات تا 9 مرداد 1381.
51. بر اساس میانگین آمار ازدواجها در اتریش، حدود 46% کلیه ازدواجها به طلاق کشیده مى‌شود[ATATISTIK AUSTRIA]
52. بىنام؛ تحت عنوان: Der Standard Online, Die Revolution der Beziehungen (1) Fuer eine Demokratiserung der Familie، ص 38،14-15 /8/1999.
53. در کشورهایى مانند سوئد فحشاگرى ممنوع نیست، ولى استفاده از آن ممنوع مىباشد به این معنى که عرضه مجاز، ولى خرید ممنوع است.
54. بىنام؛ تحت عنوان: Zwei Ex -Beamte des innenministeriums vor Gericht (دوتن از کارمندان اسبق وزارت کشور محاکمه مىشوند)، 3/7/1998,Das presse - Online Archiv .
55.بىنام؛ تحت عنوان: Gruene: Soziale Absicherung fuer Prostituierte (حزب سبز: تأمین اجتماعى براى فاحشهها)، 4/12/1998, Das presse - online Archiv.
56.H.J.Schmidt تحت عنوان:Vom Arbeitsamt direkt ins Freudenhaus (از اداره کار مستقیم به سوى فحشاخانه)،14/3/1998, Das presse-online Archiv.
57. Model
58. بىنام؛ تحت عنوان:"Maedchenhandel Weitet sich dramatisch aus" (تجارت دختران [خرید و فروش آنان] به طور فاجعهانگیز در حال گسترش است)، 21/10/1998, Das presse-online Archiv.
59. C.Lagler تحت عنوان: Kampf gegen und Prostitution: Erfolg der Salzburger polizei (مبارزه با موادمخدر و فحشاگرى [غیرمجاز]: موفقیت پلیس شهر سالزبورگ)، 29/3/2000, Das presse-online Archiv.
60. یعنى مسألهاى است که همه از آن آگاهى دارند ولى هیچ کسى درباره آن صحبت نمى‌کند.
61.P.Rutter; Verbotene Naehe, 1991,P.46.
62. 1991, Verbotene Naehe;P.Rutter، ص 48 (به نقل از ["1986"[American Journal of Psychiatry ).
63. I.Vogt؛Die Wiederkehr des Verdraengten: Maenner und Macht,, (بازگشت آن مسأله سرکوب شده: مردها و قدرت). در: 1991,Verbotene Naehe، ص 250.
64. 96/1995, Lexirom Version 2.0، مدخل: Homosexualitaet.
65. G.S & W. Hoffmann; OEsterreich INTIM, 1993, P.268-269
66. معضلات اجتماعى ایران به طور کلى عبارت است از: دختران فرارى، افزایش آمار طلاق (حدود 25% کل ازدواجها) و وجود ایدز؛ معضلات اجتماعى آلمان و اتریش عبارت است از: سوءاستفاده جنسى از دختران (بیش از 61% دختران در اتریش مورد سوءاستفاده جنسى قرار مىگیرند.)، همجنسبازى (حدود 7% مردم اتریش احساسات همجنسبازانه دارند)، افزایش آمار طلاق (در اتریش حدود 60% کلیه ازدواجها به طلاق کشیده مى‌شود)، استعمار جنسى (حدود 10% پزشکان، بیماران زن را مورد استعمار جنسى قرار مىدهند)، فحشاگرى رسمى، پخش فیلمها، تصاویر مبتذل به صورت مجاز و...
67. مانند بىوفایى در ازدواج قبل از لغو ممنوعیت قانونى آن.
68. این مطلب را در اصل تحقیق با اشاره به تلقینات رسانههاى غربى و وجود فساد علنى در جوامع غربى
69. محمد تقى مصباح یزدى ؛ اخلاق در قرآن، ج 1،1377،ص 106
70.البته دیدگاههاى متفکران غربى و اسلامى در این زمینه فرق مى‌کند و ارزیابى فوق منعکس کننده دیدگاه متفکران اسلامى است.
71. عرف عمومى نیز ناظر بر افعالى است که به جامعه مربوط مىگردد و در ظرف اجتماعى تحقق مىیابد و با ابزارى مانند رسانههاى گروهى و تلقینات تبلیغاتى قابل هدایت است.
72. بر اساس آنچه که در قانون اساسى آلمان آمده هر فردى باید در رشد شخصیتى خویش آزاد باشد در صورتى که تلقینات رسانههاى گروهى و وجود فساد در سطح جامعه، مانع از آن مىگردد که کودکان به دور از فاسد رشد یابند. به علاوه، تلقینات رسانههاى گروهى غرب، به شدّت علیه اسلام تبلیغ و به مردم غرب این دیدگاه را القا مى‌کند، که دورترین مکتب از عقلانیت، اسلام است و با این القائات، عملاً مانع از تحقیق افراد درباره اسلام مىشوند، و آزادى آنها و زیربناى آن را، از بین مىبرند چون افرادى که تحت نفوذ این تبلیغات باشند، دیگر هرگز حاضر نمىشوند راجع به اسلام تحقیق نمایند.
73. در توجیه نابسامانیهاى جنسى جوامع اسلامى در مبحث "مشکلات و محدودیتهاى مقایسه"، ص119 مطالبى بیان شده است.
فهرست منابع
1 ـ آل احمد، جلال. غرب زدگى. چاپ - تهران: رواق. 1341.
2 ـ مصباح یزدى، محمدتقى. اخلاق در قرآن، ج1. محمدحسین اسکندرى (تحقیق ونگارش). چاپ دوم. قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امامخمینى (قدس سره). 1377.
1. Baratta, Mario von (et al.). Der Fischer Wetiaimanch 1996. Originalausgabe.German: Fischer Taschenbuch Verlag. 1995.
2. Breitling, Gisela. ,,Pornographie - Kunstzensur - Medien oder ueber einepornographische Gesellschaft mit beschraenkter Haftung."In: Frauen &Maenner und Pornographie. Originalausgabe. Frankfurt am Main: FischerTaschenbuch Verlag. 1990. S. 82 - 89.
3. Heinig, K.E. ,,Erotische und pornographische Videofilme: eine Marktuebersicht." In:Frauen & Maenner und pornographie. Originalausgabe. Frankfurt amMain: Fischer Taschenbuch Verlag. 1990.S .90 - 93.
4. Kiwatowski, Gerhard.(et al.).Meyers Kleines Lexikon Philosopie.-Mannheim;Wien; Zuerich: Bibliographisches Institut. 1987.
5. Microsoft Corporation und Bibliographisches Institut & F.A. Brockhaus AG.Lexirom 2.0 (CD). Deutschland: Microsoft Corporation und BibliographischesInstitut & F.A. Brockhaus AG. 1995 - 1996.
6. Rudolphi, Hans - Joachim. ,,Znm geltenden Strafrecht: Zur Legitimitaet von 131und 184 StGB. "In: Frauen & Maenner undpornographie.Originalausgabe.FrankfurtamMain:FischerTaschenbuchVerlag.1990. S.166 - 174.
7. Rutter, Peter. Verbotene Naehe (Originaltitel: Sex in the forbidden zone.1989). Uebersetzt von Veronika Ackerberg. - . Deutschland: ECON Verlag. 1991.
8. Schmidt, Renate. ,,Pornographie - hinsehen oder wegsehen? Rueckblick nach 20Jahren." In: Frauen & Maenner und pornographie. Originalausgabe.Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag. 1990. S. 15 - 22.
9. Senger, Gerti (et al.). Oesterreich INTIM. - . Oesterreich: Amaithea Verlag.1993.
10. Uhse, B. ,,Bedarf, Beduerfnis, Befruedigung." In: Frauen & Maenner undpornographie. Originalausgabe. Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag.1990. S. 94 - 102.
11. Ulfig, Alexander. Lexikon der philosiphischen Begriffe. Zweite Auflage.Wiesbaden: Fourier Verlage. 1999.
12. Vogt, Irmgard. ,,Die Wiederkehr des Verdraengten: Maenner und Macht.'' In:Verbotenen Naehe. -. Deutschland: ECON Verlag. 1991. S.245 - 260.
پایگاههاى اینترنت
1. Cziesche, D. (et al.). ,,13. Shell Jugendstudie - Jugend. ''Der Spiegel(Wochenmagazin). Nr. 13/2000.
2. Emcke, C. (et al.). ,,Die Deutschen VOIK ohne Moral?. ,,DerSpiegel(Wochenmagazin). Nr. 51/1999.
3. Goetze: Rechtslexikon. Deutschland: Fisher - Heymanns(http://www.heymanns.com/html/)
4. Koehler, A. ,,Sexuelle Belaestigung am Arbeitsplatz gilt in Japan als einKavaliersdelikt.'' Die presse. 21/4/1999. (Das Presse - Online Archiv:http://www.diepresse.at)
5. Lagler, C. ,,Kampf gegen Drogen und Prostitution: Erfolg der Salzburger Polizei.''Die presse. 29/3/2000.
6. Lagler, c. ,,Studie: Sexuelle Gewalt auch unter Jugendlichen verbreitet - Jede vierteFrau mindestens einmal Opfer einer Vergewaltigung.'' Pressetext Austria.16/12/2000 (http://www.pressetext.austria.at)
7. Marszk, D. ,,Viele sehen zu,aber niemand greift helfend ein - Kriminologenuntersuchen das .'' Pressetext Austria. 1/8/1998.
8. No Name.,,Die Revolution der Beziehungen (1) Fuer eine Demokratisierung derFamilie. ''Der Standard. 14-15/8/1999 (Der Standard Online:(http://derstandard.at)
9. No Name ,,Gruene: Soziale Absicherung fuer Prostituierte. ''Die Presse. 4/12/1998.
10. No Name. ,,London: Sexueller Missbrauch nimmt zu. ''Die Presse. 19/2/2000.
11. No Name. ,,Maedchenhandel weitet sich dramatisch aus.''Die Presse. 21/10/1998.
12. No Name. ,,Zwei E×-Beamte des Innenministeriums vor Gericht.'' Die Presse.21/10/1998.
13. Schmidt, H.J ,,Vom Arbeitsamt direkt ins Freudenhaus. ''Die Presse. 14/3/1998.
14. Titus, Arnu. ,,Maenner - Die schmuddeln die Briten.''Der Spiegel(Wochenmagazin). Nr.21/2000.
نویسنده:دکتر محمد والدمن