چه کسى را باید به دوستى برگزید؟

چه کسى را باید به دوستى برگزید؟

دوسـت شریک زندگى است . او در انسان مانند روح در بدن جریان و تاثیر دارد, وى آیینه اى است کـه خوبیها و بدیهاى آدمى در آن منعکس مى شود . چنان که پیامبر خدا(ص )فرموده است : انسان آیینه دوست خویش است که هر گونه اذیت و آزار از او دورمى کند. دوسـت جایگاه اسرار و خاستگاه آرزوهاست از این رو لازم است خوشرفتار, خوش نیت , پاکنهاد و از صـفـات خـوب بـرخـوردار باشد تا دوست وى به وسیله او هدایت شود وبه او تاسى کند, چه تاثیر دوسـت بـسـیار زیاد است و گزافه نیست اگر بگویم : دوست مطلق بزرگترین مؤثر در زندگى انـسـان و تشکیل دهنده چگونگى اوست .
و اى بسا شخص شایسته اى که در نفوس یاران و دوستان خـود نـفـوذ و تـاثـیـر کرده و آنها نیز در زمره افرادصالح و شایسته درآمده اند . همچنین بسا فرد نـاشـایـست که بر اثر نفوذ در همنشینان ودوستان خویش آنها نیز ناصالح و ناشایست شده اند . این مـوضـوع امـرى ثابت و غیر قابل تردید است و واقعیت و وجدان و مشاهده آن را تایید و رخدادهاى بسیار در هر زمان ومکان آن را اثبات و اندیشمندان گذشته و حال بر آن تصریح کرده اند.
این امر به سبب اهمیت و تاثیر فوق العاده اى که در زندگى انسان از نظر سعادت و شقاوت او دارد درباره آن نصوص بسیارى از پیامبر گرامى (ص ) و ائمه اهل بیت (ع ) به ما رسیده است که مردم را ترغیب مى کند شایستگان و مخلصان را به دوستى برگزینند و ازهمنشینى و رفاقت با بزهکاران و فسادگران بپرهیزند.
پیامبر گرامى (ص ) و ائمه (ع ) در این باره به ترغیب و تحذیر اکتفاء نفرموده بلکه صفاتى راکه براى دوسـت شـایـسـتـه لازم اسـت بـیان و روشن کرده اند که چه کسى سزاوار رفاقت ودوستى است همچنین صفات همنشین بد و کسى را که لازم است انسان از او دورى وکناره گیرى کند توضیح داده انـد .
احـادیثى که در این باره وارد شده بسیار زیاد است که نمى توان آنها را شماره کرد و یا در ایـن مـخـتـصـر مورد بررسى قرار داد, لیکن ما به اندازه اى از آن احادیث نقل مى کنیم که بتوانیم تصویرى از دوست شایسته را ارائه بدهیم تا او را جستجو کرده و به دوستى برگزینیم , و دوست بد و ناشایست را نشان بدهیم تا ازاو دورى جسته و پرهیز کنیم : پـیـامبر بزرگوار(ص ) فرموده است : از دانشمندان بپرسید و با حکیمان گفتگو کنید و بافقیران همنشین شوید. این دستور براى آن است که پرسش از دانشمندان سبب تهذیب نفس و پاکیزگى عقل , وگفتگو با حکیمان و خردمندان موجب روشنى فکر, و همنشینى با فقرا, باعث سرکوبى نفس است .
امیرمؤمنان (ع ) فرموده است : بدانید همنشینى با دانشمند و پیروى از او آیینى است که باید بدان پـایـبـنـد بود, فرمانبردارى از او وسیله کسب حسنات و محو سیئات و اندوخته اى براى مؤمنان و بـلندى منزلت آنان در حال زندگى و مرگ آنها و سبب آن است که مؤمن به هنگام مرگ به نیکى یاد شود.
نـیـز فـرموده است : جز با خردمند پرهیزگار معاشرت مکن , و جز با دانشمندان پاکدل همنشین مباش , و راز خود را تنها به مؤمن وفادار بسپار. امـام زیـن العابدین (ع ) فرموده است : محفل صالحان و شایستگان سبب هدایت و صلاح ,و آداب و رفتار دانشمندان موجب افزایش خرد است. امـام صـادق (ع ) فـرمـوده است : هر کس در کار سفیهان و نابخردان مداخله کند حقیر وکوچک مى شود و کسى که با دانشمندان معاشرت کند بزرگ و محترم مى گردد. از این رو لقمان فرزندش را تشویق مى کند که با دانشمندان همنشینى و معاشرت کند تا ازاین راه دانـشى سودبخش و تربیتى برجسته و شرافتى بزرگ به دست آورد . او به فرزندش پند مى دهد که اى پسرک من با دانشمندان همنشین باش , و در برابر آنها زانو بزن چه دلها با شنیدن حکمت زنده مى شود چنان که زمین مرده با بارانهاى تند زندگى را از سرمیگیرد. نیز لقمان به او گفته است : کسى که در جاهاى بد وارد شود متهم مى گردد, و کسى که بارفیق بد معاشرت کند سالم نمى ماند, و آن که با دانشمندان همنشینى کند سود مى برد.هرگاه نتوانى بـا دانـشـمـنـدان و حـکـیمان همنشین باشى بر توست با دیگر مردم که صالح وپرهیزگار باشند مـعـاشـرت کنى چه آنها براى تو در سختیها پناهگاه و در آسودگى و رفاه زیب و زیورند چنان که پیامبر خدا(ص ) فرموده است : بر شما باد به دوستان راستین چه آنها براى شما به هنگام رفاه زیور و در وقت بلا پناه و مانع اند. نـیـز پـیـامـبـر خـدا(ص ) در وصـیـت خود به ابن مسعود فرموده است : باید همنشینانت نیکان ودوسـتـانـت پـرهیزگاران پارسا باشند .

ادامه مطلب...